Μάθημα : Εισαγωγή στη Γλωσσολογία
Κωδικός : PHIL540
ΦΦΓ01 - Διονύσης Γούτσος
Περιγραφή Μαθήματος
Το μάθημα προσφέρει μια εισαγωγή στο αντικείμενο, τις βασικές αρχές, τις μεθόδους και τους κλάδους της γλωσσολογίας. Συγκεκριμένα, μελετάται πώς διαφέρει η επιστημονική μελέτη της γλώσσας από την απλή ενασχόληση με αυτή και γίνεται αναφορά στις βιολογικές, κοινωνικές, ιστορικές και πολιτισμικές πτυχές της γλώσσας, καθώς και στην πολυσημία της έννοιας. Η ανθρώπινη γλώσσα ως σημειωτικό σύστημα συγκρίνεται με άλλα συστήματα επικοινωνίας και με τη γλώσσα των ζώων. Παρουσιάζεται η γλωσσική ποικιλία, η έννοια του ύφους, η διάκριση της γλώσσας σε λόγο και ομιλία και η συγχρονική και διαχρονική προσέγγιση στη γλώσσα. Τέλος, εισάγονται τα βασικά πεδία του γλωσσικού συστήματος και οι κλάδοι της φωνητικής-φωνολογίας, μορφολογίας, σύνταξης και σημασιολογίας, αλλά και πεδία εφαρμογών της γλωσσικής επιστήμης.
Πώς διαφέρει η επιστημονική μελέτη της γλώσσας από την απλή ενασχόληση με αυτή; Ποια είναι τα κριτήρια της επιστημονικής μελέτης; Ποιο είναι ένα καλό επιστημονικό ερώτημα; Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα και οι γενικές ιδιότητες της γλώσσας; Για ποιες πτυχές της ενδιαφέρεται η γλωσσολογία;
Η θεωρία του Saussure για τη γλώσσα. Η γλώσσα ως σύστημα σημείων. Σημαίνον και σημαινόμενο. Συμβατικότητα του γλωσσικού σημείου. Ιδιότητες της γλώσσας. Παραδειγματικές και συνταγματικές σχέσεις.
Διάκριση σε μορφήματα. Είδη μορφημάτων και είδη λέξεων (κλίση-παραγωγή-σύνθεση). Τυπολογία γλωσσών (κλιτές-απομονωτικές-συγκολλητικές-σχεδιοτυπικές). Αλλόμορφα.
Αρθρωτική, ακουστική και αντιληπτική φωνολογία. Σχηματισμός φωνηέντων και συμφώνων: τόπος και τρόπος άρθρωσης, ηχηρότητα. Φωνήεντα και σύμφωνα της ελληνικής. Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο (IPA). Φωνήματα, αλλόφωνα και ελεύθερες παραλλαγές. Σχέση φωνητικής και γραφής.
Τα προτεινόμενα συγγράμματα για το συγκεκριμένο τμήμα είναι:
- Γούτσος, Δ. (2020). Γλώσσα: Κείμενο, ποικιλία, σύστημα. Αθήνα: Κριτική. Ιστοσελίδα
-
Sellier, J. (2021). Μια ιστορία των γλωσσών και των λαών που τις μιλούν. Αθήνα: Καρδαμίτσα. Ιστοσελίδα
Μπορείτε επίσης να συμβουλευτείτε τo εξής εγχειρίδιο:
- Γαβριηλίδου, Ζ., Μητσιάκη, Μ. & Φλιάτουρας, Α. (2021). 100 Βασικές έννοιες για τη γλωσσολογία. Αθήνα: Gutenberg. Ιστοσελίδα
Ημερολόγιο
Ανακοινώσεις
Όλες...-
Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου 2025 - 12:18 μ.μ.
-
Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2025 - 2:08 μ.μ.
-
Τρίτη 2 Δεκεμβρίου 2025 - 12:09 μ.μ.