Παρουσίαση/Προβολή

(13Β036 ) -  Ανδρέας Σκορίλας

Περιγραφή Μαθήματος

Η επιστήμη της Κλινικής Βιοχημείας (Ιστορικά Κλινική Χημεία) ασχολείται με τη μελέτη της χημικής και βιοχημικής πλευράς της ανθρώπινης ζωής, καθώς και την ανάπτυξη και εφαρμογή εργαστηριακών μεθόδων στη διάγνωση, τη θεραπεία, την πρόγνωση και την πρόληψη των ασθενειών. Επίσης, αντικείμενό της αποτελεί η μελέτη των διαταραχών των βιοχημικών διεργασιών που συμβαίνουν στον ανθρώπινο οργανισμό κατά τις παθολογικές καταστάσεις. Αυτό επιτυγχάνεται με την ποιοτική και ποσοτική ανάλυση πλήθους βιολογικών δειγμάτων, ώστε να προσδιοριστεί η παρουσία και η συγκέντρωση μιας ουσίας ή τμήματος του γενετικού υλικού που σχετίζεται με τη συγκεκριμένη διαταραχή. Σήμερα, εκτενές τμήμα της επιστήμης της Κλινικής Βιοχημείας, αποτελεί η Μοριακή Διαγνωστική η οποία βασίζεται στην ανάπτυξη και χρήση τεχνικών ανάλυσης των νουκλεΐκών οξέων με σκοπό τη διάγνωση, πρόγνωση και πρόβλεψη της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής ασθενειών, σε μοριακό επίπεδο, καθώς και την ευαίσθητη και έγκαιρη ανίχνευση παθογόνων μικροοργανισμών και ιών.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 

• Εισαγωγή στην Κλινική Βιοχημεία: Ορισμός, σύγχρονες τάσεις. Ασφάλεια και κανόνες υγιεινής στο Κλινικό Βιοχημικό Εργαστήριο, ιδιαιτερότητες, δεοντολογία.
• Δειγματοληψία, συντήρηση και ιδιότητες βιολογικού υλικού: Αίμα, εγκεφαλονωτιαίο υγρό,  σάλιο, υγρά του στομάχου, ιδρώτας, αμνιακό υγρό, πλευριτικό υγρό, περιτοναϊκό υγρό, αρθρικό υγρό, περικαρδιακό υγρό, κολπικό έκκριμα, προστατικό υγρό, ούρα, μητρικό γάλα, μυελός των οστών, ιστοί οργάνων. Αιμοληψία, είδη δειγμάτων αίματος, αιμόλυση, πήξη αίματος και αντιπηκτικά.
• Έλεγχος ποιότητας κλινικού βιοχημικού εργαστηρίου και αξιολόγηση διαγνωστικών δοκιμασιών: Βασικές έννοιες βιοστατιστικής. Εσωτερικός έλεγχος ποιότητας, εξωτερικός έλεγχος ποιότητας, βαθμονόμηση οργάνων. Τιμές αναφοράς, κριτήρια επιλογής διαγνωστικών δοκιμασιών, επιδημιολογικές έννοιες, ανάλυση ROC. Οι κυριότερες εργαστηριακές αναλύσεις και ασθένειες στις οποίες χρησιμοποιούνται.
• Παθοβιοχημεία, νόσοι και εργαστηριακή διερεύνηση του ουροποιητικού συστήματος. Ηλεκτρολύτες, Οξεοβασική ισορροπία, συστήματα ρύθμισης αρτηριακής πίεσης.
• Παθοβιοχημεία, νόσοι και εργαστηριακή διερεύνηση του γαστρεντερικού συστήματος.
• Παθοβιοχημεία, νόσοι και εργαστηριακή διερεύνηση του αναπνευστικού συστήματος.
• Παθοβιοχημεία, νόσοι και εργαστηριακή διερεύνηση του νευρικού συστήματος.
• Παθοβιοχημεία και νόσοι ενδοκρινικού συστήματος. Ορμόνες και ορμονικές δοκιμασίες: Ορμόνες υποθάλαμου, υπόφυσης, επινεφριδίων. Βιοχημικός έλεγχος λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα. Παραθυρεοειδής αδένας και μεταβολισμός του ασβεστίου. Ορμόνες γαστρεντερικού συστήματος. Ορμόνες αναπαραγωγής. Σακχαρώδης διαβήτης.
• Αναλυτική μεθοδολογία και αυτοματισμοί στην Κλινική Χημεία - Κλινική Βιοχημεία: Βασικές έννοιες, ανοσοχημικοί προσδιορισμοί - ΕLISA - ανοσοϊστοχημεία. Ραδιοϊσότοπα, κανόνες ασφαλείας κλινικού εργαστηρίου ραδιοϊσότοπων, κανόνες για την απόρριψη στερεών ή υγρών ραδιενεργών κατάλοιπων. Ραδιοανοσοανάλυση (RIA) και Ανοσοραδιομετρική ανάλυση (IRMA). Αυτόματοι βιοχημικοί  αναλυτές.
• Εισαγωγή στη Μοριακή Διαγνωστική - τεχνικές: Ορισμός, σύγχρονες εφαρμογές (κυστική ίνωση, μυϊκή δυστροφία, ηπατίτιδες, AIDS, HPV, κυτταρομεγαλοϊός, κύρια μεταβολικά νοσήματα, προεμφυτευτική διάγνωση, Ιατροδικαστική). Τεχνικές αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) και εφαρμογές στη μοριακή διάγνωση: Η συμβατική PCR, η τεχνική PCR αντίστροφης μεταγραφής (RT-RCR), η τεχνική της εσωτερικής PCR (nested PCR), η τεχνική της πολλαπλής PCR (Multiplex PCR), η ποσοτική PCR (Quantitative PCR). Τεχνικές ανάλυσης μεταλλάξεων: Μέθοδοι προσδιορισμού της αλληλουχίας του DNA (DNA sequencing), μέθοδοι ανάλυσης μεταλλάξεων χωρίς προσδιορισμό της αλληλουχίας του DNA (CSGE, DGGE, SSCP, DHPLC, ASO). Μικροσυστοιχίες (microarrays).  Αλληλούχηση επόμενης (NGS) και τρίτης γενιάς, Αρχές Ιατρικής Ακριβείας.
• Παθοβιοχημεία και Μοριακή Διαγνωστική καρκίνου - Καρκινικοί βιοδείκτες: Εισαγωγή και γενικές αρχές. Ογκογονίδια και ογκοκατασταλτικά γονίδια. Διαγνωστικοί και προγνωστικοί βιοδείκτες: Γυναικολογικού καρκίνου, καρκίνου κεφαλής και τραχήλου, λευχαιμιών και λεμφωμάτων, γλοιωμάτων και σαρκωμάτων, γαστρεντερικού καρκίνου, καρκίνου πνεύμονα, καρκίνου δέρματος, καρκίνου ουροποιητικού συστήματος. Έξυπνα φάρμακα – αντικαρκινικά εμβόλια, φαρμακευτικοί βιοδείκτες.
• Παθοβιοχημεία και Μοριακή Διαγνωστική καρδιαγγειακών νοσημάτων - Καρδιακοί βιοδείκτες: Αθηρωμάτωση, παράγοντες κινδύνου, εμπλεκόμενα γονίδια, βιοδείκτες εμφράγματος του μυοκαρδίου.

                     

       ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

1. Εργαστηριακή διερεύνηση της νεφρικής λειτουργίας ? ανίχνευση κύησης: Γενική εξέταση ούρων, προσδιορισμός της κρεατινίνης και δοκιμασία της πλασματοκάθαρσης, ανοσοχρωματογραφική ανίχνευση της κύησης. 2. Εργαστηριακή διερεύνηση της δυσλιπιδαιμίας: Ενζυμικός προσδιορισμός ολικής χοληστερόλης, προσδιορισμός  τριγλυκεριδίων, προσδιορισμός χοληστερόλης των λιποπρωτεϊνών HDL,VLDL και LDL στον ορό. Στατιστική επεξεργασία και ανάλυση των αποτελεσμάτων. 3. Ηπατικές  δοκιμασίες - Εργαστηριακή διερεύνηση  εμφράγματος του μυοκαρδίου: Προσδιορισμός ενεργότητας της αμινοτρανσφεράσης της αλανίνης της ασπαρτικής αμινοτρανσφεράσης και της γαλακτικής αφυδρογονάσης στον ορό. Στατιστική επεξεργασία και ανάλυση των αποτελεσμάτων. 4. Καρκινικοί βιοδείκτες - Εισαγωγή στη Μοριακή Διαγνωστική- Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) - Ανάλυση ROC: Προσδιορισμός υπερέκφρασης  του ογκογονιδίου ERBB2 στον καρκίνο του μαστού και ανάλυση της διαγνωστικής αξίας των επιπέδων του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στον καρκίνο του προστάτη. 5. Όργανα  και μεθοδολογίες αυτοματοποιημένης κλινικής ανάλυσης. 6. Eργαστηριακή διερεύνηση του παγκρέατος  και του σακχαρώδη διαβήτη. Ο κόσμος των μη κωδικών μορίων RNA στη Μοριακή Διαγνωστική.

 

   Οι εργαστηριακές ασκήσεις συμμετέχουν κατά 20% στον τελικό βαθμό του μαθήματος. Το εργαστήριο εξετάζεται ταυτόχρονα με το μάθημα.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 2009