Παρουσίαση/Προβολή

(ECON761) -  Βλάσης Μισσός, Μιχάλης Ψαλιδόπουλος

Περιγραφή Μαθήματος

Η πολιτική οικονομία ξεθωριάζει όταν το επίπεδο αφαίρεσης από την πραγματικότητα, αρχίζει να υποβιβάζει σημαντικούς, ιστορικούς, παράγοντες, που διαμορφώνουν την οικονομία μιας χώρας. Ως αυτόνομος κλάδος της οικονομικής σκέψης, η Ανάπτυξη έχει περιθωριοποιηθεί τόσο λόγω του άκρατου φορμαλισμού, όσο και εξαιτίας της αναδυόμενης και εντεινόμενης τάσης μονολιθικότητας των μέσων και των στόχων της οικονομικής πολιτικής. Το πολιτικό πρόταγμα της αδυναμίας εύρεσης εναλλακτικής (there is no alternative) πορείας διαμόρφωσης των θεσμικών λειτουργιών μιας οικονομίας, πέραν αυτού που προάγεται από το ιδεώδες της ελεύθερης αγοράς, είναι κυρίαρχο και ακολουθεί την διεθνή τάση επικράτησης πολυεπίπεδων συμφερόντων. Είμαστε, όμως, σίγουροι ότι αυτή η ιδεολογική και πολιτικο-οικονομική κατασκευή που προάγει την απελευθέρωση των δυνάμεων της αγοράς, αποτελεί κοινή πρακτική; Είμαστε βέβαιοι ότι τα σύγχρονα, δυτικά, ισχυρά και βιομηχανικά προηγμένα κράτη, εφαρμόζουν τα αποτελέσματα μιας γνώσης την οποία καλλιεργούν διεθνώς;

Η οικονομική επιστήμη δεν είναι μία, ενιαία και αδιαίρετη, ούτε αποτελεί ολότητα. Είναι γνώση που παράγεται μέσα από τις ιστορικές συνθήκες και αποσκοπεί στη διαμόρφωσή τους. Όπως αναφέρει ο Eric Hobsbawm «γεγονός παραμένει ότι η δυναμική του μεγαλύτερου μέρους της παγκόσμιας ιστορίας στο Σύντομο Εικοστό Αιώνα είναι παράγωγη και όχι αυθεντική. Συνίσταται ουσιαστικά από προσπάθειες των ελίτ των μη αστικών κοινωνιών να μιμηθούν το πρότυπο που χάραξε η Δύση [ …] με την οικονομική και τεχνικο-επιστημονική «Ανάπτυξη» στην καπιταλιστική και σοσιαλιστική παραλλαγής τους». Με άλλα λόγια, ο λησμονημένος κλάδος της Ανάπτυξης είναι φορέας παρέμβασης, διαμόρφωσης, μεταβολής και επιβολής μεταρρυθμίσεων, με στόχο τη συγκρότηση νέων κοινωνικών και οικονομικών μορφών, κατ’ εικόνα και ομοίωση ενός προτύπου.

Στο μάθημα Πολιτική Οικονομία της Ανάπτυξης αναζητούμε τις διαφορετικές διαδρομές/προσεγγίσεις της οικονομικής σκέψης. Επιμένουμε στο άνοιγμα ενός προβληματισμού που φθίνει και υποτονεί, καθώς η καθημερινότητα κυριεύονται από την ψευδή και εύθραυστη βεβαιότητα του νεοφιλελεύθερου πολιτικού λόγου. Μέσα από τις απόψεις, ερμηνείες και θεωρίες σημαντικών στοχαστών, παρέχεται η δυνατότητα αντίληψης του ρόλου της αναπτυξιακής θεωρίας και των σκοπιμοτήτων της οικονομικής σκέψης ευρύτερα.

Στα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών των δυτικών πανεπιστημίων, η Ανάπτυξη πλέον σχετίζεται με την άμβλυνση των ζητημάτων της εισοδηματικής ανισότητας και της φτώχειας. Το στοιχείο του δομικού μετασχηματισμού (structural transformation) των οικονομιών έχει περιοριστεί σε παρεμβάσεις που αφορούν την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων για τη δημιουργία θεσμών, που να είναι συμβατοί με εκείνους των αναπτυγμένων, προηγμένων, εισοδηματικά ανώτερων, χωρών που ανήκουν στον Παγκόσμιο Βορά (Global North). Οι ατελείωτες παρελθούσες ταξινομήσεις των χωρών μεταξύ αναπτυγμένων-υπανάπτυκτων, κέντρου-περιφέρειας, πλουσίων-φτωχών κτλ. προϋποθέτουν τη στιβαρότητα του πολιτικού μηνύματος μιας νέας εποχής, ενός από-αποικιοποιημένου κόσμου που οργανώνεται γύρω από την έννοια και πρακτική εφαρμογή της Ανάπτυξης ως οικουμενικότητα (βλ. Wallerstein, 1984).

Το πεδίο της Ανάπτυξης, αν και αυτοτελές, προσεγγίζεται ως συγκερασμός τεχνικών γνώσεων, οικονομικής θεωρίας, πολιτικής θεωρίας, ιστορίας οικονομικών θεωριών και οικονομικής ιστορίας. Το μάθημα αποτελείται από τέσσερα σκέλη:

1. Έισαγωγή,

2. Κλασικοί Στοχαστές,

3. Θεωρίες Ανάπτυξης του 20^ου αιώνα,

4. Ειδικά Θέματα.

Η εξέταση θα γίνει μέσω γραπτής εργασίας (75%) και παρουσίασης (25%). Ο τρόπος επιλογής του θέματος των εργασιών θα συζητηθεί στην τάξη. Οι φοιτήτριες/τές θα έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με ζητήματα αμιγώς βιβλιογραφικά, αλλά και περισσότερο δημιουργικά-ερευνητικά, εάν και εφόσον το επιθυμούν.

Ημερομηνία δημιουργίας

Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2021