Παρουσίαση/Προβολή
Νόηση και Συνείδηση στα Ζώα
(ΑΕΥ5) - Άλκης Γούναρης, Χρήστος Καραγιάννης, Γιώργος Κωστελέτος
Περιγραφή Μαθήματος
Στο μάθημα θα επιχειρήσουμε μια συνοπτική εισαγωγή σε βασικά ερωτήματα της φιλοσοφίας της νόησης και κατ’ επέκταση της φιλοσοφίας των επιστημών του νου, των γνωσιακών επιστημών, της ψυχολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά θα εστιάσουμε κυρίως σε οντολογικά και επιστημολογικά ζητήματα που σχετίζονται με έμβιους οργανισμούς με νευρικό σύστημα. Στο παρελθόν, η φιλοσοφία, οι θρησκείες και η επιστήμη, θεώρησαν το ανθρώπινο είδος ως τη μόνη προνομιακή οντότητα που διαθέτει ψυχή, νου, συναισθήματα, γλώσσα και λογική. Είναι για πολλούς ακόμα και σήμερα εξαιρετικά δύσκολο να σκεφτούν ότι μπορεί να υπάρχει οποιαδήποτε βιολογική συγγένεια μεταξύ της νοητικής κατάστασης ενός σαλιγκαριού και της πολυπλοκότητας του ανθρώπινου εγκεφάλου. Αντιθέτως, είναι εύκολο να δεχθεί κανείς πως ορισμένες ανώτερες μορφές ζωής όπως τα θηλαστικά, οι χιμπατζήδες, τα δελφίνια και οι σκύλοι, για παράδειγμα, έχουν κάποιο είδος νοητικότητας, καθώς θεωρούμε ότι αισθάνονται πόνο και ηδονή, μαθαίνουν, αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους, επικοινωνούν και επιλύουν προβλήματα. Πόσο εύκολο όμως είναι να τους αποδώσει κανείς συνείδηση, νοημοσύνη, λογική, ικανότητα εννοιολογικής πρόσληψης ή υιοθέτησης αρχών και αξιών; Και τι πραγματικά σημαίνουν όλα αυτά;
Ημερομηνία δημιουργίας
Δευτέρα 30 Μαρτίου 2020
-
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα αποτελείται από 13 ενότητες (όπως αυτές παρουσιάζονται αναλυτικά παρακάτω) οι οποίες θα ολοκληρωθούν σε ισάριθμες διαδικτυακές συναντήσεις σύγχρονης τηλεκπαίδευσης.
Μαθησιακοί Στόχοι
Στόχος του μαθήματος είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές και φοιτήτριες βασική γνώση για τις σύγχρονες φιλοσοφικές και επιστημονικές θέσεις σχετικά με τον νου, τη νόηση και τη νοημοσύνη και να καταλάβουν ότι πολλοί από τους όρους που χρησιμοποιούμε στο καθημερινό λεξιλόγιο, όταν αναφερόμαστε στις νοητικές καταστάσεις, είναι διαποτισμένοι από συγκεκριμένες φιλοσοφικές παραδοχές, με αποτέλεσμα να μεταβάλλεται, τρόπον τινά, η τελική σημασία τους. Η διασάφηση εννοιών όπως, συνείδηση, αντίληψη, εμπειρία, αναπαράσταση, πληροφορία, γλώσσα, εκτός από θεωρητικό ενδιαφέρον για τη συγκρότηση ενός προσεγμένου επιστημονικού λόγου, έχει και πρακτικό αντίκτυπο τόσο στη μελέτη και την ερμηνεία της συμπεριφοράς των νοήμονων όντων όσο και στην κατανόηση τελικά των μεταξύ τους νοητικών ομοιοτήτων ή και διαφορών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δική μας σχέση μαζί τους.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση βιβλιογραφία, επιλεγμένες δημοσιεύσεις και συμπληρωματικά αναγνώσματα θα βρείτε αναρτημένα σε συνημμένο αρχείο στα Έγγραφα του μαθήματος. Ωστόσο είναι πιθανό σε κάθε ενότητα οι διδάσκοντες να παραπέμπουν σε πρόσθετες ή και ειδικότερες βιβλιογραφικές αναφορές τις οποίες οι φοιτητές και φοιτήτριες θα μπορούν να αξιοποιήσουν ερευνητικά κατά την εκπόνηση της εργασίας τους.
Αξιολόγηση φοιτητών και φοιτητριών
Η παρακολούθηση των μαθημάτων είναι υποχρεωτική.
Στο τέλος των μαθημάτων θα πραγματοποιηθεί εξέταση με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και θα δοθούν από τους διδάσκοντες θέματα για την εκπόνηση γραπτών ομαδικών εργασιών.
Η βαθμολογία θα προκύψει:
α. Από την γραπτή επιστημονική εργασία, η οποία θα πρέπει να υποβληθεί εντός 45 ημερών από την ολοκλήρωση του μαθήματος στο e-class της παρούσας διδακτικής ενότητας σε μορφή pdf.
β. Από το αποτέλεσμα στην εξέταση ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής.
γ. Από την ενεργή συμμετοχή και παρουσία των φοιτητών/τριών στα μαθήματα.
Να σημειωθεί ότι η ομαδική εργασία μπορεί να είναι αποτέλεσμα συνεργασίας 2 εως 4 φοιτητών / φοιτητριών και η έκτασή της θα πρέπει να είναι μεταξύ 2.000 και 2.500 λέξεων συμπεριλαμβανομένης της περίληψης (abstract), των λέξεων-κλειδιά (keywords), των παραπομπών στο υποσέλιδο και των αναφορών τέλους. Το σύστημα παραπομπών που θα ακολουθηθεί είναι το Chicago Manual of Style / Notes and Bibliography. Όλες οι εργασίες θα ελέγχονται για λογοκλοπή σύμφωνα με όσα προβλέπει το Πρόγραμμα Σπουδών.
Λίγα λόγια για τους διδάσκοντες
Ο Δρ. Άλκης Γούναρης είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής, επιστημονικός συνεργάτης του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας και διδάσκων στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθήνας. Τα πεδία που ειδικεύεται είναι η Φιλοσοφία της Ανθρώπινης Νόησης και της Τεχνητής Νοημοσύνης, η Φιλοσοφία των Γνωσιακών Επιστημών, η Ηθική και η Εφαρμοσμένη Ηθική. Σπούδασε αρχικά Αθλητικές Επιστήμες στο ΤΕΦΑΑ και στη συνέχεια Φιλοσοφία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθήνας. Από την ίδια σχολή απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών με κατεύθυνση στην Ηθική και διδακτορικό με ερευνητική κατεύθυνση στη Φιλοσοφία της Νόησης. Έχει περισσότερες από πενήντα δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις σε ελληνικά και διεθνή έντυπα και συνέδρια. Περισσότερες πληροφορίες για τον διδάσκοντα μπορείτε να βρείτε εδώ.
Ο Δρ. Χρήστος Καραγιάννης είναι ο πρώτος Έλληνας κτηνίατρος ειδικός στην αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς και ένας από τους 35 κτηνίατρους στην Ευρώπη με την ειδικότητα αυτή. Αποφοίτησε από την Κτηνιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια αφού εργάστηκε σε κλινικές ζώων συντροφιάς εγκαταστάθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εκεί απέκτησε μάστερ στην Κλινική Αντιμετώπιση των Προβλημάτων Συμπεριφοράς (MSc in Clinical Animal Behaviour) από το Πανεπιστήμιο του Λίνκολν (University of Lincoln, UK) ενώ ταυτόχρονα συμμετείχε σε ερευνητικές δραστηριότητες της «Κλινικής Προβλημάτων Συμπεριφοράς Ζώων Συντροφιάς» (“Animal Behaviour Clinic”) του πανεπιστημίου. Είναι ενεργό μέλος της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας των κτηνιάτρων συμπεριφοριστών, με δημοσιεύσεις σε βιβλία και επιστημονικά περιοδικά, καθώς και παρουσιάσεις σε παγκόσμια και πανευρωπαϊκά συνέδρια. Περισσότερες πληροφορίες για τον διδάσκοντα μπορείτε να βρείτε εδώ.
Ο Δρ. Γιώργος Κωστελέτος σπούδασε Φυσική στο τμήμα Φυσικής της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας (Φιλοσοφία του Νου και της Τεχνητής Νοημοσύνης) του ιδίου πανεπιστημίου (Φιλοσοφική Σχολή, τμήμα Φ.Π.Ψ., τομέας Φιλοσοφίας). Επιπλέον, έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του York της Μεγάλης Βρετανίας (Master of Science στη Μουσική Τεχνολογία) και ανώτερες σπουδές στη μουσική (Δίπλωμα Πιάνου, Ανώτερα Θεωρητικά).
Έχει διδάξει ζητήματα Γνωσιακών Επιστημών (Μουσική και Γνωσιακές Επιστήμες) και Φιλοσοφίας των Γνωσιακών Επιστημών (Νευρο-ηθική) σε μεταπτυχιακό επίπεδο, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και σε επιμορφωτικά προγράμματα. Έχει, επίσης, συμμετάσχει σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα και στη διοργάνωση διεθνών συνεδρίων. Την τρέχουσα ακαδημαϊκή χρονιά διδάσκει Ηθική της Τεχνητής Νοημοσύνης στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Φιλοσοφίας (Τμήμα Φιλοσοφίας, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ) και Νευρο-ηθική στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Βιοηθική-Ιατρική Ηθική (Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου).