Παρουσίαση/Προβολή

(ΣΦ2 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ) -  ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΣ

Περιγραφή Μαθήματος

1. Συνοπτική Περιγραφή

Η δομή του μαθήματος εστιάζει στη διερεύνηση διαχρονικών, θεμελιωδών ερωτημάτων της Φιλοσοφίας όπως και της σύγχρονης Επιστήμης που αφορούν στη φύση του χώρου και του χρόνου. Τι είναι πράγματι ο χώρος; Τι είναι ο χρόνος; Ποιες οι πιθανές σχέσεις αλληλεξάρτησής τους; Προσεγγίζουμε τα ερωτήματα αυτά μέσα από έναν θεματικό συνδυασμό Ιστορίας της Επιστήμης, Ιστορίας της Φιλοσοφίας, Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Φιλοσοφίας της Φυσικής.

Ιστορία της Επιστήμης στον βαθμό που θα παρακολουθήσουμε, μέσω κομβικών σταθμών, την εξελικτική πορεία των εννοιών του χώρου και του χρόνου από τον Αριστοτέλη έως σήμερα.

Φιλοσοφία της Επιστήμης και εν μέρει Ιστορία της Φιλοσοφίας στην έκταση που θα διερευνήσουμε το γενικότερο υπόβαθρο φιλοσόφων διαφόρων περιόδων, όπως του Leibniz, Berkley, Kant, Mach, Reichenbach, κ.α., δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην επιστημονική τους μεθοδολογία και τις απορρέουσες αντιλήψεις τους για τη φύση του χώρου και του χρόνου.

Και Φιλοσοφία της Φυσικής στον βαθμό που θα εξετάσουμε φιλοσοφικά προβλήματα που προκύπτουν από την ανάλυση αυτή καθαυτή των εννοιών του χώρου και του χρόνου στο πλαίσιο της φυσικής, με ιδιαίτερη αναφορά στη θεωρία της σχετικότητας.

Η σύγχρονη φυσική επέφερε εννοιολογική τομή έναντι του νευτώνειου χωρο-χρονικού προτύπου. Σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας, χώρος και χρόνος δεν είναι έννοιες απόλυτες. Χώρος και χρόνος σχετικοποιούνται και συσχετίζονται. Πλέον, ο χώρος, ο χρόνος, η ύλη και η κίνηση αποτελούν οργανική ενότητα, η οποία υπόκειται σε δυναμική σχέση αλληλοκαθορισμού. Η ανομοιόμορφη κατανομή της κοσμικής ύλης καθορίζει τη μετρική δομή του καμπύλου χωροχρόνου, μεταβαλλόμενης καμπυλότητας, ενώ αυτή με τη σειρά της προσδιορίζει τους δυνατούς τρόπους κίνησης της ύλης. Το σύμπαν κατανοείται πλέον όχι ως προδιαγεγραμμένος μηχανισμός, αλλά ως ενιαίο και αυτοκαθοριζόμενο όλο σε διαρκή μετάλλαξη και εξέλιξη.

Η παρακολούθηση του μαθήματος δεν προϋποθέτει εξειδικευμένες γνώσεις σύγχρονων μαθηματικών και φυσικής, όσο χρήσιμη και αν είναι αυτή η γνώση για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων θεμάτων. Όπου ανακύπτουν ανάλογα θέματα, συνοδεύονται από διεξοδική ανάλυση.

 

2. Τρόπος αξιολόγησης

Η αξιολόγηση του μαθήματος γίνεται μέσω τελικής γραπτής εργασίας.

 

3. Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Καρακώστας, Β., Φιλοσοφία της Φυσικής: Χώρος και Χρόνος, Κβαντική Θεωρία και Πραγματικότητα, Gutenberg, 2024.
• Norton, J.D., Φιλοσοφία του Χώρου και του Χρόνου, στο M. H. Salmon et. al., Εισαγωγή στη Φιλοσοφία της Επιστήμης, Ηράκλειο: ΠΕΚ, σσ. 249-316, 1998.
• Eddington, A., Χώρος, Χρόνος και Βαρύτητα, Αθήνα: Λέξημα, 1995.
• Καρακώστας, Β., Γνωσιολογικός Σχετικισμός και Θεωρία Σχετικότητας, στο Δ. Σφενδόνη-Μέντζου (επιμ.), Φιλοσοφία των Επιστημών, Εκδ. Ζήτη, σσ. 83-99, 2008.
• Callender, C., Hoefer, C., Philosophy of Space-Time Physics, στο Machamer et al., The Blackwell Guide to the Philosophy of Science, Oxford: Blackwell, σσ. 173-198, 2002.
• Sklar, L., Space, Time and Space-Time, Berkeley: University of California Press, 1974.
• Friedman, M., Foundations of Space-Time Theories: Relativistic Physics and Philosophy of Science, Princeton, NJ: Princeton University Press, 1983.
• Jammer, M., Concepts of Simultaneity: From Antiquity to Einstein and Beyond, Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2006.

 

Ορισμένες από τις δημοσιευμένες εργασίες μου στη Φιλοσοφία Χώρου-Χρόνου ανακτώνται άμεσα από την ιστοσελίδα

https://uoa.academia.edu/VassiliosKarakostas

Ημερομηνία δημιουργίας

Σάββατο 3 Οκτωβρίου 2020