Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility

Παρουσίαση/Προβολή

Εικόνα επιλογής

Θέματα Ιστορίας της Ιατρικής

(ΣΙ8) -  Πέτρος Μπούρας-Βαλλιανάτος

Περιγραφή Μαθήματος

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2024-2025 (ΚΑΘΕ ΔΕΥΤΕΡΑ, ΩΡΑ 18:15-21:00, ΑΙΘΟΥΣΑ Δ´), ΕΝΑΡΞΗ: ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2025

Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η αρχαία ελληνική ιατρική και η πρόσληψή της από την ύστερη αρχαιότητα έως τον 21ο αιώνα. Έχει σκοπό να εξετάσει τη διαμόρφωση της ιατρικής θεωρίας και πράξης και τις διασυνδέσεις μεταξύ ιατρικής και κοινωνίας.

Ξεκινώντας από την Ιπποκρατική ιατρική και την θεμελίωση της ορθολογικής ιατρικής στην κλασσική Ελλάδα και την περαιτέρω επιστημονική εξέλιξη της ιατρικής κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο, το μάθημα εισάγει βασικές πηγές που είναι διαθέσιμες στον ιστορικό της ιατρικής σε συνδυασμό με τις προκλήσεις στη χρήση και την ερμηνεία τους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πρόσληψη της αρχαίας ελληνικής ιατρικής γνώσης κατά τους μέσους χρόνους, την Αναγέννηση, τους πρώιμους νεότερους χρόνους και την μοντέρνα εποχή με σκοπό να μελετηθεί ο ρόλος που έπαιξε στη διαμόρφωση της ιατρικής στο Βυζάντιο, τον μεσαιωνικό Ισλαμικό κόσμο και τη Δυτική Ευρώπη. Θα εξεταστεί ο ρόλος της μεταφοράς και ανταλλαγής της ιατρικής γνώσης μεταξύ διάφορων πολιτισμών, ο εξελισσόμενος ρόλος των κρατών και τοπικών κυβερνήσεων στον τομέα της δημόσιας υγείας, καθώς επίσης και η σχέση της ιατρικής με την θρησκεία. Ιδιαίτερη μνεία θα γίνει στην ίδρυση των πρώτων ιατρικών σχολών στην Δυτική Ευρώπη και το ρόλο που διαδραμάτισαν στο πέρασμα από τον μεσαίωνα στην Αναγέννηση. Τέλος, μία ειδική θεματική ενότητα θα εξετάσει το ρόλο της αρχαία ελληνικής ιατρικής σήμερα.

 

Εξώφυλλο του έργου De humani corporis fabrica libri septem [1555], Andreas Vesalius, 1514-1564. Credit: Wellcome Collection.

Ημερομηνία δημιουργίας

Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2022

Σελίδα Μαθήματος
  • Περίγραμμα

    Περιεχόμενο μαθήματος

     
    1. Εισαγωγή. Η ιατρική στην αρχαία Βαβυλωνία, την Αίγυπτο και την προκλασική Ελλάδα.
    2. Ιπποκρατική ιατρική και η γένεση της ορθολογικής ιατρικής στην κλασική Ελλάδα.
    3. Ανατομία και πειραματισμός στην ελληνιστική Αλεξάνδρεια.
    4. Το απόγειο της αρχαίας ιατρικής. Γαληνός και η συστηματοποίηση της αρχαίας ιατρική γνώσης.
    5. Η πρόσληψη της αρχαίας ιατρικής στην ύστερη αρχαιότητα. Εκπαίδευση και σχολιασμός.
    6. Η πρόσληψη της αρχαίας ιατρικής στο Βυζάντιο μεταξύ παράδοσης και καινοτομίας.
    7. Οι μεταφράσεις ιατρικών έργων από τα ελληνικά στα αραβικά και η γένεση της μεσαιωνικής ισλαμικής ιατρικής παράδοσης.
    8. Οι μεταφράσεις ιατρικών έργων από τα αραβικά στα λατινικά και η πρόσληψη της αρχαίας ελληνικής ιατρικής στον δυτικό μεσαίωνα. Οι πρώτες ιατρικές σχολές στην Δυτική Ευρώπη, το πέρασμα από τον μεσαίωνα στην Αναγέννηση.
    9. Η πρόσληψη της αρχαίας ελληνικής ιατρικής στα πρώιμα νεώτερα χρόνια.
    10. Η αρχαία ελληνική ιατρική τον 19ο αιώνα.
    11. Η αρχαία ελληνική ιατρική την εποχή του ίντερνετ.
    12. Παρουσίαση εργασιών.

    Μαθησιακοί στόχοι

    Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές θα είναι σε θέση να:

    • Κατανοήσουν κύρια θέματα στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής ιατρικής και της πρόσληψής της και διακρίνουν υποπεριόδους αυτής της ιστορίας.
    • Τοποθετούν ζητήματα που σχετίζονται με την αρχαία, μεσαιωνική και σύγχρονη ιατρική στο κατάλληλο ιστορικό πλαίσιο.
    • Ασχολούνται κριτικά με την ιστοριογραφία της ιστορίας της ιατρικής, δείχνοντας επίγνωση της αμφισβητούμενης φύσης των ερμηνειών που προτείνουν οι μελετητές.
    • Συνδέουν την ιστορία της ιατρικής με την ιστορία της επιστήμης και την ιστορία της τεχνολογίας.
    • Αναπτύσσουν ένα εξειδικευμένο ενδιαφέρον για την ιστορία της ιατρικής και τις διασυνδέσεις μεταξύ της ιατρικής και της κοινωνίας.

    Προτεινόμενα συγγράμματα

    Nutton, V. (2018). Αρχαία Ιατρική. Μτφρ. Α. Μαυρουδής και Ε. Καπράρα. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
     
    Bouras-Vallianatos, P. και B. Zipser (επιμ.). (2019). Brill's Companion to the Reception of Galen. Leiden: Brill.
     

    King, Η. (2020). Hippocrates Now: The ‘Father of Medicine’ in the Internet Age. London: Bloomsbury Academic.

    Επιπλέον Βιβλιογραφία

    Boudon-Millot, V. (2012). Galien de Pergame. Un médecin grec à Rome. Paris: Les Belles Lettres.

    Boudon-Millot, V. (2013). ‘Galen’, in K. Fleet et al. (eds.), Encyclopaedia of Islam, THREE. Leiden: Brill, http://dx.doi.org/10.1163/1573-3912_ei3_COM_27365.

    Bouras-Vallianatos, P. (2020). Innovation in Byzantine medicine: the writings of John Zacharias Aktouarios (c.1275-c.1330). Oxford: Oxford University Press.
     

    Conrad, L. et al. (1995). The Western medical tradition: 800 BC to AD 1800. Cambridge: Cambridge University Press.

    Hankinson, R. J. (ed.). (2008). The Cambridge Companion to Galen. Cambridge: Cambridge University Press.

    Pormann, P. και Savage-Smith, E. (2007). Medieval Islamic Medicine. Edinburgh: Edinburgh University Press.

    Temkin, O. 1973. Galenism. Rise and Decline of a Medical Philosophy. Ithaca, N. Y.: Cornell University Press.

    Μέθοδοι αξιολόγησης

    Υποχρεωτική εργασία, 4.000 λέξεις (80%)

    Υποχρεωτική παρουσίαση εργασίας (20%)

    Διδάσκοντες

    Πέτρος Μπούρας-Βαλλιανάτος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα ΙΦΕ (pbourasval@phs.uoa.gr)