Παρουσίαση/Προβολή

(ΦΣ112) -  Γεράσιμος Κακολύρης

Περιγραφή Μαθήματος

ΦΣ112 Σύγχρονη Φιλοσοφία Α’: Φαινομενολογία – Υπαρξισμός - Μεταμοντερνισμός

Ακαδημαϊκό έτος: 2020-2021 (εαρινό εξάμηνο)

Διδάσκοντες: Φωτεινή Βασιλείου (επικ. καθηγήτρια), Γεράσιμος Κακολύρης (επικ. καθηγητής)
fvassiliou@philosophy.uoa.gr, gkakoliris@philosophy.uoa.gr
Ώρες γραφείου: Διαδικτυακά κατόπιν αποστολής μηνύματος

Το μάθημα αποτελείται από δύο μέρη:

1) Πρώτο μέρος μαθήματος: Φαινομενολογία (Επικ. καθηγήτρια Φωτεινή Βασιλείου)

Περιγραφή: Στόχος του πρώτου μέρους του μαθήματος «Σύγχρονη Φιλοσοφία» (ΦΣ112) είναι να εισαγάγει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες σε ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά ρεύματα του 20^ού αιώνα, τη Φαινομενολογία. Σημείο εκκίνησης μιας τέτοιας εισαγωγής δεν μπορεί παρά να είναι η παρουσίαση της προσπάθειας του Φραντς Μπρεντάνο (Franz Brentano, 1838–1917) για την άρθρωση μιας νέας εμπειρικής επιστήμης, της Περιγραφικής Ψυχολογίας. Αφού συζητήσουμε με λεπτομέρεια τα στοιχεία του μπρεντανικού προγράμματος για την ψυχικότητα, θα περάσουμε στην εξέταση της συναφούς κριτικής που άσκησε ο μαθητής του Μπρεντάνο, Έντμουντ Χούσερλ (Edmund Husserl, 1859–1938),και στο πώς αυτή η κριτική οδήγησε στη γένεση της φαινομενολογικής φιλοσοφίας. Στη συνέχεια, θα σταθούμε στην ανάλυση τριών κεντρικών φαινομενολογικών θεμάτων: της αποβλεπτικότητας, της κατηγοριακής εποπτείας και του απριόρι. Για να αποκτήσουμε μια ευρύτερη εικόνα γύρω από τη φαινομενολογική σκέψη, θα στραφούμε σε δύο άλλες μορφές της κλασικής, γαλλικής αυτή τη φορά, φαινομενολογίας, στον Μωρίς Μερλώ-Ποντύ (MauriceMerleau-Ponty, 1908–1961) και τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre, 1905–1980), θα φωτίσουμε το πώς αυτοί αντιμετωπίζουν τη φαινομενολογική μέθοδο, και θα εστιάσουμε στις αναλύσεις τους γύρω από τη συνείδηση, την αντίληψη, και τη σωματικότητα.

Πρόγραμμα Διαλέξεων

1^η διάλεξη: Η Περιγραφική Ψυχολογία, ο ιδιότυπος εμπειρισμός, και η κληρονομιά του Φραντς Μπρεντάνο

2^η διάλεξη: Η κριτική του Έντμουντ Χούσερλστη θεωρία του Μπρεντάνο και η γένεση της Φαινομενολογίας

3^η διάλεξη: Βασικά γνωσιοθεωρητικά και οντολογικά στοιχεία της χουσερλιανής φαινομενολογίας

4^η διάλεξη: Μεθοδολογικά ζητήματα της φαινομενολογίαςτου Μωρίς Μερλώ-Ποντύ

5^η διάλεξη: Η φαινομενολογία της αντίληψης του Μερλώ-Ποντύ

6^η διάλεξη: Στοιχεία της φαινομενολογίας του Ζαν-Πωλ Σαρτρ

2) Δεύτερο μέρος μαθήματος: Μεταδομισμός (Επικ. καθηγητής Γεράσιμος Κακολύρης)

Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος θα ασχοληθούμε με στοχαστές που ανήκουν στο ρεύμα σκέψης που αναφέρεται ως «μεταδομισμός» και αναπτύχθηκε από τη δεκαετία του 1960 και έκτοτε. Θα ασχοληθούμε κυρίως με δύο στοχαστές, τον Ζακ Ντερριντά (Jacques Derrida, 1930-2004) και τη Τζούντιθ Μπάτλερ Judith Butler). Ειδικά, ο Ντερριντά προέρχεται από τη φαινομενολογική παράδοση και βρίσκεται σε διαρκή κριτική συνομιλία μαζί της. Επίσης, η ηθική του φιλοσοφία συνομιλεί με αυτή του Εμμανουέλ Λεβινάς, την οποία εξετάσαμε στο μάθημα «Γνωσιοθεωρία-Μεταφυσική» κατά το χειμερινό εξάμηνο. Αν μας δοθεί χρόνος, θα αναφερθούμε στις απόψεις του Μισέλ Φουκώ και Τζιόρτζιο Αγκάμπεν περί «βιοπολιτικής» προκειμένου να τις συνδέσουμε με τη διαχείριση της τρέχουσας πανδημίας.

Προκειμένου να υπάρξει εξοικείωση των φοιτητών/-τριών με τα κείμενα των ίδιων των φιλοσόφων, θα τους δοθούν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων κάποια σύντομα κείμενα προκειμένου να γράψουν μια μικρή περίληψη υπό μορφή προόδου. Η συγγραφή των περιλήψεων είναι υποχρεωτική και για τους επί πτυχίω. 

Σχεδιάγραμμα μαθήματος 

7^η παράδοση: Η ντερριντιανή ηθική της φιλοξενίας
^8η διάλεξη: Ο Ντερριντά για τη δικαιοσύνη
9^η διάλεξη: Η ντερριντιανή ηθική της συγχώρεσης και του δώρου

10^η διάλεξη: Η Τζούντιθ Μπάτλερ για την αλληλεξάρτηση, την τρωτότητα και την επισφάλεια

11^η διάλεξη: Η Μπάτλερ για την ηθική ευθύνη

12η Ο Φουκώ και ο Αγκάμπεν για τη βιοπολιτική

13η Επανάληψη

Προκειμένου οι φοιτητές να μπορέσουν να σχηματίσουν μια πρώτη εντύπωση για τη φιλοσοφία των Ντερριντά και Μπάτλερ μια σειρά από κείμενά τους θα αναρτηθούν στο «Έγγραφα». Επίσης, ελληνική βιβλιογραφία για τους δύο φιλοσόφους, αλλά και για άλλους σύγχρονους φιλοσόφους της ηπειρωτικής παράδοσης μπορείτε να βρείτε στο «Σύγχρονη Γαλλική Φιλοσοφία»: www.frenchphilosophy.gr.

Ημερομηνία δημιουργίας

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017