Παρουσίαση/Προβολή

(PRIMEDU221) -  Δημοσθένης Δασκαλάκης

Περιγραφή Μαθήματος

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ

 

Κωδ. Αριθμός Μαθήματος :Β024

Εξάμηνο που διδάσκεται: ΣΤ΄ Εαρινό

 

Στόχοι του μαθήματος και προσδοκώμενα αποτελέσματα

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες ολοκληρώνοντας με επιτυχία την παρακολούθηση του μαθήματος θα πρέπει να έχουν εξοικειωθεί και να έχουν αποκτήσει βασικές γνώσεις όσον αφορά:

α) τα θεωρητικά, επιστημολογικά και μεθοδολογικά ζητήματα της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης.  

β) τις μεθόδους, τις τεχνικές διεξαγωγής, τις κρίσιμες θεματικές, το περιεχόμενο και τα πορίσματα της εκπαιδευτικής έρευνας.

γ) το ρόλο και τη λειτουργία της εκπαίδευσης τόσο παραδοσιακά όσο και στα πλαίσια του σύγχρονου τεχνολογικού, πολυπολιτισμικού, ευρωπαϊκού και παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος.

Περιεχόμενο του μαθήματος

Εισαγωγή στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Κοινωνιολογία και κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και κοινωνιολογία της γνώσης. Από την εκπαιδευτική κοινωνιολογία στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Η σχέση της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης με την παιδαγωγική. Ψυχοκοινωνικές διαστάσεις της εκπαίδευσης.

Επιστημολογικά και κοινωνικο-φιλοσοφικά θεμέλια της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης.  Η επιστημονική έρευνα και η μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Μεθοδολογία, θεωρία και έρευνα στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Σχέση ερευνητικού ερωτήματος, ερευνητικού εργαλείου και θεωρητικού πλαισίου. Ο ρόλος της θεωρίας στην εκπαιδευτική έρευνα, ο καθορισμός των μεταβλητών, ζητήματα αντικειμενικότητας, εγκυρότητας και αξιοπιστίας, η δειγματοληψία και οι υποθέσεις. Μέθοδοι, τεχνικές διεξαγωγής, περιεχόμενο και πορίσματα της εκπαιδευτικής έρευνας. Ποσοτικές και ποιοτικές μέθοδοι. Εκπαιδευτικές στατιστικές. Οι ποιοτικές μέθοδοι έρευνας: ορισμός και είδη ποιοτικής έρευνας. Βασικά θεωρητικά και ερευνητικά ζητήματα της εκπαίδευσης σε μάκρο – μέσο - και μίκρο επίπεδο. Οι δάσκαλοι και τα παιδιά ως ερευνητές. Η κοινωνική έρευνα και τα παιδιά: η περίπτωση της εκπαίδευσης.

Οι κοινωνιολογικές θεωρίες για την εκπαίδευση. Δομικές (μακροκοινωνιολογικές), ερμηνευτικές (μικροκοινωνιολογικές) και συνδυαστικές προσεγγίσεις. Δομο– λειτουργιστικές θεωρίες: Durkheim, Talcott Parsons, Merton, R. Davis, κ.λ.π. Μικροκοινωνιολογικές – ερμηνευτικές θεωρίες: Dilthey, M. Weber και Νεοβεμπεριανοί, η φαινομενολογία των Husserl και Schutz, Berger και Luckmann, Dale, Freeman, Ritzer, Blumer, Mead (Συμβολική Αλληλόδραση), Garfinkel (Εθνομεθοδολογία), θεωρίες της ετικέτας\Thomas, Lemert, Becker, Payne, D. Hargreaves, P. Woods. Mαρξιστικές και συγκρουσιακές θεωρίες. Κ. Μarx και Fr. Engels, Lukas, Gramsci, Althusser, N. Poulantzas, R. Miliband, R. Dahrendorf. Η θεωρία του «Μορφωτικού Κεφαλαίου» των Bourdieu και Passeron. Οι Ριζοσπάστες: S. Bowles και H. Gintis. Θεωρίες της Αντίστασης: Willis, Giroux, Freire. Η Κριτική Σχετικιστική Προσέγγιση του Michael Apple. Οι θεωρίες των A. Giddens, J. Habermas, Bernstein, Wittgenstein.

Κοινωνία και εκπαίδευση. Εκπαίδευση και κοινωνική αναπαραγωγή. Εκπαιδευτικά συστήματα, οργάνωση και μεταβολή. Ο ρόλος και οι βασικές λειτουργίες της εκπαίδευσης και του σχολείου. Το εκπαιδευτικό σύστημα και το σχολείο ως οργάνωση. Δομή και χαρακτηριστικά του σημερινού ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης. Το επίσημο /τυπικό αναλυτικό πρόγραμμα και το άτυπο /κρυφό (hidden curriculum). Διαντιδράσεις στη σχολική τάξη και στο σχολείο. Σχέση σχολείου και τοπικής κοινότητας. Σχέση σχολείου και οικογένειας. Μορφές και περιεχόμενο της γονεϊκής εμπλοκής  στα θέματα του σχολείου. Κοινωνική θέση, κοινωνικός ρόλος, ταυτότητα και λειτουργία του εκπαιδευτικού τόσο παραδοσιακά όσο και στα πλαίσια του σύγχρονου τεχνολογικού, πολυπολιτισμικού και εκπαιδευτικού περιβάλλοντος.

Σχολείο, κοινωνικοποίηση και πολιτική κοινωνικοποίηση. Κοινωνικοποίηση, πολιτική κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση: νέες ορίζουσες και προοπτικές σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης.

Κοινωνικές ανισότητες και κοινωνικές διακρίσεις στην εκπαίδευση. Κοινωνικές διαστάσεις, παράγοντες δημιουργίας και εκφάνσεις των εκπαιδευτικών ανισοτήτων και των εκπαιδευτικών κινήτρων. Παιδική ηλικία, οικογενειακή προέλευση, γλώσσα, πολιτιστικό κεφάλαιο, φύλο και σχολική επίδοση. Η σχολική επίδοση των αλλοδαπών μαθητών στην Ελλάδα. Το ζήτημα της πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εκδημοκρατισμός της εκπαίδευσης και αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων. Οι κοινωνι(ολογι)κές συνιστώσες της σχολικής διαρροής και της μαθητικής αδιαφορίας. Οι κοινωνικές  λειτουργίες της αξιολόγησης των μαθητικών επιδόσεων. Συγκρούσεις και εκφοβισμός στο χώρο του σχολείου: αίτια, εκφάνσεις και αντιμετώπιση.

Ζητήματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Πολυπολιτισμικές κοινωνίες, πολυπολιτισμικές σχολικές τάξεις, μοντέλα εκπαίδευσης και διαπολιτισμική εκπαίδευση. Η διαπολιτισμική εκπαίδευση στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό περιβάλλον ως απόρροια της Σύμβασης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Η θρησκευτική εκπαίδευση στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Εκπαίδευση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Τεχνολογία και εκπαίδευση. Οι νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση. Παραδοσιακή εκπαίδευση και εκπαίδευση με χρήση των νέων τεχνολογιών. Μάθηση με την χρήση των νέων τεχνολογιών. Νέες τεχνολογίες και εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Νέες τεχνολογίες, νέοι ρόλοι διδασκόντων και διδασκομένων και νέες εκπαιδευτικές πρακτικές. Συγκριτικά πλεονεκτήματα και προβλήματα της δυνητικής εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Το σύγχρονο σχολείο και η ανθρωπιστική παιδεία. Από τα εθνικά συστήματα εκπαίδευσης στην εκπαίδευση στα πλαίσια του σύγχρονου διεθνούς οικονομικο- πολιτικού περιβάλλοντος. Οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την εκπαίδευση. Η συγκρότηση κοινωνικοϊστορικά του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και τo σημερινό ελληνικό σχολείο.

Το μάθημα πέραν των παραδόσεων περιλαμβάνει:

α) εργαστήρια, επικουρική/βοηθητική διδασκαλία (φροντιστήρια) και πρακτική άσκηση (πιλοτικά),

β) εκπόνηση εργασίας (πριμοδοτικής/ενισχύει τον βαθμό κατά την αξιολόγηση) και παρουσίαση εργασιών φοιτητών και φοιτητριών.

 

Διδακτικά Βοηθήματα     

1^η  πρόταση                        

Δασκαλάκης, Δ., (2017), Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.

2^η  πρόταση

Δασκαλάκης, Δ., (Διεύθυνση-Επιμέλεια)(2013), Ζητήματα Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, Εκδόσεις Διάδραση, Αθήνα.

Ημερομηνία δημιουργίας

Πέμπτη 18 Ιουλίου 2013