Παρουσίαση/Προβολή

Περιεχόμενο μαθήματος

Ο στόχος του μαθήματος  είναι γενικά η εξοικείωση με την σύγχρονη θεματική για τον διαρκώς μεταλλασσόμενο νομικοπολιτικό ρόλο του  συνταγματικού κράτους, υπό το πρίσμα των ραγδαίων αλλαγών που συντελούνται τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο (παγκοσμιοποίηση) όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ευρωπαϊκή ολοκλήρωση). Μετά από ορισμένα βασικά εισαγωγικά μαθήματα, στα οποία  αναλύονται, ιδίως, οι ιστορικές καταβολές και η εξελικτική πορεία των θεμελιωδών αρχών και των οργανωτικών βάσεων του συνταγματικού κράτους, με συμβολική αφετηρία την Γαλλική Επανάσταση (1789), η διδασκαλία επικεντρώνεται αφ' ενός μεν στην παρουσίαση των βασικών χαρακτηριστικών του σύγχρονου συνταγματικού κράτους, όπως αυτά διαμορφώθηκαν στην μεταπολεμική περίοδο,  αφ' ετέρου δε στις πρόσφατες, με συμβολική αφετηρία την πτώση του τείχους του Βερολίνου (1989), διεθνείς και ευρωπαϊκές εξελίξεις, που επηρεάζουν αποφασιστικά τη δομή και την λειτουργία του. Ιδιαίτερα εξετάζονται οι κρίσιμες υπερεθνικές προκλήσεις για το συνταγματικό κράτος, λόγω του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης και των επιπτώσεών του, καθώς και οι συνακόλουθες μεταλλάξεις του εξουσιαστικού φαινομένου, που οδηγούν σε νέες μορφές οργανωτικής και νομικοπολιτικής  μετεξέλιξης κρίσιμων συνταγματικών θεσμών, σε σημαντικές ανακατατάξεις στο πεδίο των θεμελιωδών δικαιωμάτων αλλά και σε αναστοχαστική προσέγγιση του ίδιου του σύγχρονου συνταγματισμού. Το μάθημα διδάσκεται με τη μορφή σεμιναρίου.

Μαθησιακοί στόχοι

1. Η κατανόηση και μελέτη των θεμελιωδών αρχών και των οργανωτικών βάσεων του συνταγματικού κράτους.

2. Η μελέτη της δομής και λειτουργίας του συνταγματικού κράτους στην Ευρώπη. (ιστορική εξέλιξη).

3. Η μελέτη και κατανόηση του εξουσιαστικού φαινομένου στην εποχή της Παγκοσμιοποίησης.

4. Η μελέτη και κατανόηση της μετεξέλισης κρίσιμων συνταγματικών θεσμών στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης σε συνδιασμό με την τρέχουσα συγκυρία της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

5. Η μελέτη και κατανόηση ανακατατάξεων στο πεδίων των θεμελιωδών δικαιωμάτων υπό το πρίσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης

Βιβλιογραφία

Αλιβιζάτος, Ν., Το Σύνταγμα και οι εχθροί του, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2011.

Δρόσος, Γ., "Ζητήματα συνταγματικής οργάνωσης, δικαστικής προστασίας και δημοκρατίας στην εποχή της σημερινής κρίσης", σε: constitutionalism.gr, [20/6/2013].

Καραβοκύρης, Γ., Το Σύνταγμα και η κρίση: Από το δίκαιο της ανάγκης στην αναγκαιότητα του δικαίου, εκδ. Κριτική, Αθήνα 2014.

Κοντιάδης Ξ., Φ. Σπυρόπουλος, Κ. Τσουκαλάς (επιμ.), Δημοκρατία, Σύνταγμα, Ευρώπη στην εποχή της κρίσης. Μελέτες στη μνήμη του Δημήτρη Θ. Τσάτσου, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2012.

Μάνεσης, Αρ., Συνταγματικό Δίκαιο Ι, εκδ. Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη 1980.

Μανιτάκης, Α., Συνταγματική Οργάνωση του Κράτους, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2009.

Μανιτάκης, Α., "Το φάντασμα του Μνημονίου και η εθνική κυριαρχία", http://www.constitutionalism.gr [5/4/2014].

Μανιτάκης, Α., "Τα συνταγματικά ζητήματα του Μνημονίου ενόψει μοιρασμένης κρατικής κυριαρχίας και επιτηρούμενης δημοσιονομικής πολιτικής", http://www.constitutionalism.gr [3/12/2013].

Μαντζούφας, Π., Οικονομική Κρίση και Σύνταγμα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2014.

Παπαδοπούλου Λ., "Σκέψεις για το δήμο και τη δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ενωση", http://www.constitutionalism.gr [5/5/2013].

Παπαδοπούλου Λ., «Ο ‘χρυσός κανόνας’ στο Σύνταγμα και το Δικαστήριο της Ένωσης» σε: Παπαδοπούλου / Πρεβεδούρου / Γώγος, Το Δικαστήριο της ΕΕ: Εγγυητής της εύρυθμης λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των δικαιωμάτων των πολιτών, Αθήνα-Θεσσαλονίκη: εκδ. Σάκκουλα 2016 και σε http://www.constitutionalism.gr

Παυλόπουλος, Π., Το Δημόσιο Δίκαιο, Στον Αστερισμό της Οικονομικής Κρίσης, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα, 2013.

Σωτηρέλης, Γ., Σύνταγμα και Δημοκρατία στην εποχή της «παγκοσμιοποίησης», εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2000.

Σωτηρέλης, Γ., «Αλλαγή παραδείγματος; Η πρόκληση μιας νέας συνταγματικής οργάνωσης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο», www.constitutionalism.gr [καταχώρηση 18.3.2015].

Σωτηρέλης Γ., «Αναζητώντας τις άμυνες της δημοκρατίας απέναντι στους εχθρούς της», www.constitutionalism.gr, [καταχώρηση:22/01/2014].

Σωτηρέλης Γ., «Τα κοινωνικά δικαιώματα στη δίνη της οικονομικής κρίσης», Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου, 3/2013, σ. 298 επ. και constitutionalism.gr

Σωτηρέλης, Γ., «Το Σύνταγμα στην εποχή της κρίσης. Προς ένα νέο συνταγματισμό;», σε: http://www.constitutionalism.gr [καταχώρηση: 10.9.2012].

Σωτηρέλης, Γ., «Η συνταγματική ελευθερία στην εποχή των ραγδαίων αλλαγών. Προς μια νέα θεώρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων»;  constitutionalism.gr [καταχώρηση: 26.01.2012].

Σωτηρέλης, Γ., «Σύνταγμα και πολιτική υπό το φως των νέων δεδομένων: Τα διακυβεύματα, οι δυνατότητες, τα όρια», σε: http://constitutionalism.gr [καταχώρηση: 22.5.2011].

Σωτηρέλης, Γ., Μ. Πικραμένος, Θ. Ξηρός, Η μεταρρύθμιση του κράτους στην εποχή των μεγάλων προκλήσεων, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2011.

Τασόπουλος, Γ., Τα θεσμικά αντίβαρα της εξουσίας, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2007.

Τσάτσος, Δ., Πολιτεία, Αθήνα, εκδ. Γαβριηλίδη 2010.

Φλογαΐτης, Σπ., Η Εξέλιξη του Δικαίου και του Κράτους στην Ευρώπη, Αθήνα-Κομοτηνή: Σάκκουλας 2015.

Agamben/Badiou/Bensaid/Brown/Nancy/Rancière/Ross/Žižek, Που πηγαίνει η δημοκρατία;, εκδ. Πατάκη, 2013.

Agnoli, J., Ο μετασχηματισμός της δημοκρατίας και παρεμφερή κείμενα (1967-1998), εκδ. ΚΨΜ, Αθήνα 2013.

Avgouleas, E., Governance of Global Financial Markets, The Law, the Economics, the Politics, Cambridge University Press, 2012.

Bale, Τ., Πολιτική στις χώρες της Ευρώπης, εκδ. Κριτική, Αθήνα 2011.

Beck U. et al., Δημοκρατία ή Καπιταλισμός: Η Ευρώπη σε κρίση, τόμος Α’, εκδ. Επίκεντρο, 2014.

Böckenförde, Ε-W., Συμβολές στη θεωρία για το κράτος και την πολιτική αυτονομία, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2011.

Cabrera, L., The Practice of Global Citizenship, Cambridge University Press, 2010.

Cohen, J.L., Globalization and Sovereignty, Rethinking Legality, Legitimacy, and Constitutionalism, Cambridge University Press, 2012.

Contiades, X., (ed.), Constitutions in the Global Financial Crisis, Ashgate 2013.

Crouch, C. (Κράουτς Κ.), Μεταδημοκρατία, εκδ. Εκκρεμές, Αθήνα 2006.

Dobner, P./ Loughlin, M. (ed.), The Twilight of Constitutionalism? Oxford University Press 2016.

Grimm, D., Constitutionalism: Past, Present, and Future, Oxford University Press 2016.

Habermas, J., O Μεταεθνικός Αστερισμός, εκδ. Πόλις, Αθήνα, 2003.

Habermas, J., Για ένα Σύνταγμα της Ευρώπης, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2012.

Held D., "The transformation of political community: Rethinking democracy in the context of globalization", στο I. Shapiro/C. Hacker-Cordon (eds.), Democracy’s Edges, Cambridge 1999.

Held D., Democracy and the Global Order: From the Modern State to Cosmopolitan Governance, Cambridge 1995.

Ishay, M. R., H ιστορία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2008.

Keane, J., Γιατί Δημοκρατία;, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2012.

Müller, J.-W., Συνταγματικός Πατριωτισμός, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2012.

Mosley, L., Global Capital and National Governments , Cambridge University Press, 2003.

Osterhammel J./Petersson N.P., Ιστορία της παγκοσμιοποίησης, εκδ. Αιώρα, Αθήνα 2013.

Pernice I., «Πολυεπίπεδος συνταγματισμός και η κρίση της δημοκρατίας στην Ευρώπη», σε: http://constitutionalism.gr

Scholte J.A., Building Global Democracy?, Civil Society and Accountable Global Governance, Cambridge University Press, 2011.

Scott /Levitt/Orr (ed.), Global Projects, Institutional and Political Challenges, Cambridge University Press, 2011.

Τilly, Ch., Δημοκρατία, εκδ. Gutemberg, Aθήνα 2011.

Tuori, Κ., European Constitutionalism, Cambridge University Press, 2015.