Παρουσίαση/Προβολή

(SOC133) -  Μανώλης Πατηνιώτης

Περιγραφή Μαθήματος

Με το τέλος του Β'ΠΠ, η επιστημονική γνώση και η τεχνολογική καινοτομία αποκτούν κεντρική θέση στην κοινωνία. Ο επιστημονικός και τεχνολογικός γραμματισμός αποτελούν κρίσιμη προϋπόθεση, ώστε οι πολίτες να μπορούν να παρακολουθήσουν τις ραγδαίες αλλαγές που συμβαίνουν στη σφαίρα της εργασίας, της επικοινωνίας και του πολιτισμού. Αυτό, ωστόσο, συνιστά μια απλή αλλαγή βαθμού: Πρόκειται για κάτι που συνέβαινε και νωρίτερα στην Ιστορία, αλλά για διάφορους λόγους δεν αφορούσε το σύνολο της κοινωνίας και δεν χαρακτηριζόταν από την ένταση που γνώρισε κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Ταυτόχρονα, όμως, λαμβάνουν χώρα και αλλαγές που αφορούν την ίδια τη φύση της γνώσης. Η "κοινωνία της γνώσης" είναι μια κοινωνία στην οποία η γνώση χαρακτηρίζεται από απτότητα και μετρήσιμη οικονομική αξία: Είναι δηλαδή προϊόν, η θέση του οποίου βρίσκεται, κατά περίπτωση, είτε στο τέλος είτε στην αρχή της παραγωγικής διαδικασίας. Ένα πακέτο λογισμικού, λόγου χάρη, είναι ένα γνωσιακό προϊόν το οποίο μπορεί να απευθύνεται στον τελικό καταναλωτή (εφαρμογή), αλλά μπορεί να αποτελεί και κρίσιμη παράμετρο της ίδιας της παραγωγικής διαδικασίας (κατοχυρωμένη ευρεσιτεχνία).

Παράλληλα με την εδραίωση της "κοινωνίας της γνώσης", όμως, πραγματοποιείται και μια άλλη κρίσιμη μετάβαση. Η διάδοση της χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών για την παραγωγή και τη διαχείριση της γνώσης. Η γνώση δεν είναι πλέον βιβλία, σημειώματα ή προσωπική εμπειρία. Είναι πληροφορία η οποία ρέει διαρκώς κατά μήκος ενός δικτύου που απλώνεται σε όλο τον πλανήτη. Η μετάβαση στην ψηφιακή συνθήκη έχει δύο όψεις. Η μία από αυτές, εκείνη που απασχολεί συχνότερα την έρευνα και την κριτική, αφορά τη διασταύρωση των ψηφιακών τεχνολογιών με τον πολιτισμό, την πολιτική και την κοινωνία. Ποιες είναι οι νέες δυνατότητες που αναδεικνύονται από αυτή τη διασταύρωση και πώς μπορούμε να επωφεληθούμε; Αλλά επίσης: Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν και πώς μπορούν η Φιλοσοφία, η Ηθική και το Δίκαιο να μας βοηθήσουν να τους αντιμετωπίσουμε; Με άλλα λόγια, ποια είναι η μορφή της κοινωνικής ρύθμισης που, για καλό ή για κακό, συνοδεύει την έλευση του ψηφιακού;

Η άλλη όψη της μετάβασης στην ψηφιακότητα συνδέεται με μια σειρά από πιο θεμελιώδη ερωτήματα. Από πολύ νωρίς, η ανάδυση του ψηφιακού συμπορεύτηκε με μια βαθιά αλλαγή των αντιλήψεων για τον άνθρωπο και τον κόσμο. Η ψηφιακότητα επερωτά τις θεμελιώδεις διακρίσεις της δυτικής νεοτερικότητας. Τι συνέπειες έχει η άρση της διάκρισης ανάμεσα στα βιολογικά και τα μηχανικά συστήματα, που επιχειρείται στο πλαίσιο του προγράμματος της Κυβερνητικής; Ποιος είναι ο χαρακτήρας της Ηθικής που αναδύεται από την αλληλεπίδραση ανθρωπομηχανικών συναρμογών και ποιες είναι οι νέες μορφές κοινωνικότητας που αυτή υποστηρίζει; Πώς γνωρίζει και αναπαριστά τον κόσμο το εκ γενετής ψηφιακό μετανεοτερικό υποκείμενο; Ποιες είναι οι νέες μορφές επιτελεστικότητας που αναδύονται στην ψηφιακή επικράτεια και πώς επαναπροσδιορίζουν τις έννοιες της ταυτότητας, της σωματικότητας και του φύλου;

Αυτά είναι μερικά από τα ζητήματα που θα μας απασχολήσουν στη διάρκεια του μαθήματος. Και καθώς η κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας είναι ένας ζωντανός οργανισμός που διαρκώς μετασχηματίζεται, θα φροντίσουμε να αναπτύσσουμε πρωτότυπα θεωρητικά εργαλεία που θα μας επιτρέπουν να παρακολουθούμε τις αλλαγές που είναι σε εξέλιξη και να σχολιάζουμε κριτικά τους περιορισμούς και τις δυνατότητες δράσης που γεννιούνται από αυτή τη διαδικασία.

Ημερομηνία δημιουργίας

Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2021