Παρουσίαση/Προβολή

Περιεχόμενο μαθήματος

• Συγκρότηση κοινωνικών ταυτοτήτων μέσω φύλου και σεξουαλικότητας: Διαθεματική συνάρθρωση με ηλικία, υγεία, φυλή, εθνότητα και κοινωνική τάξη
• Βασικές μορφές έμφυλης βίας σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και τις σχετικές διεθνείς συμβάσεις: Σεξουαλική, σωματική, ψυχολογική και οικονομική
• Ειδικά ζητήματα έμφυλης βίας: Γυναικοκτονία, ενδοοικογενειακή βία, βιασμός, καταναγκαστική πορνεία, σεξουαλική κακοποίηση και εκδικητική πορνογραφία
• Δυσδιάκριτες και επίμαχες μορφές έμφυλης συμβολικής βίας: Συγκεκαλυμμένος, ανεπαίσθητος και καλοπροαίρετος σεξισμός, mansplaining, negging και gaslighting
• Ο αμφίθυμος σεξισμός των Glick και Fiske ως ερευνητικό εργαλείο για την ερμηνεία της έμφυλης βίας στις διαπροσωπικές σχέσεις: Εχθρικός και καλοπροαίρετος σεξισμός

Μαθησιακοί στόχοι

Μέσα από τις δραστηριότητες του μαθήματος αναμένεται ότι οι φοιτήτριες/ές:

• θα αναγνωρίζουν μέσα από τη σύνδεση με το ζήτημα των ταυτοτήτων την πολυλογική μορφή του σύνθετου κοινωνικού προβλήματος της έμφυλης βίας,
• θα μπορούν να προσεγγίζσουν, αλλά και να εντοπίσουν, τα επιμέρους επίμαχα θέματα της έμφυλης βίας με μεγαλύτερη κριτική ικανότητα και αναλυτική επάρκεια,
• θα μπορούν να συνδέσουν τις θεωρήσεις και τα ευρήματα της κοινωνιολογικής θεωρίας και έρευνας με τη σχετική δημόσια διαβούλευση και τη χάραξη δημόσιων πολιτικών,
• θα αναπαράγουν εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας και της δημόσιας σφαίρας έναν δόκιμο επιστημονικό λόγο αναφορικά με θέματα που συνάπτονται με το πεδίο της έμφυλης βίας,
• θα συγγράψουν μια επιστημονικά προσανατολισμένη και δεοντολογικά ορθή ακαδημαϊκή εργασία, συνθέτοντας γνώσεις και αντιμετωπίζοντας κριτικά τις επιμέρους διαστάσεις του πεδίου.

Μέθοδοι αξιολόγησης

Το μάθημα προβλέπει την εκπόνηση υποχρεωτικής ατομικής γραπτής εργασίας, η έκταση της οποίας θα είναι 2.000-3.000 λέξεις. Όσες/οι δεν παραδώσουν εργασία δεν θα μπορούν να λάβουν μέρος στις τελικές γραπτές εξετάσεις. Ο τελικός βαθμός θα απονέμεται μετά τη συμμετοχή σε γραπτές εξετάσεις με θέματα ανάπτυξης στο τέλος του εξαμήνου. Το μάθημα αξιολογείται από:

• την ατομική γραπτή εργασία,
• τη συμμετοχή στις εξετάσεις,
• την ενεργή συμμετοχή στο μάθημα.

Προτεινόμενα συγγράμματα

Προτεινόμενα βιβλία

• Αβδελά, Έφη (2002). Δια Λόγους Τιμής: Βία, Συναισθήματα και Αξίες σε μια Μετεμφυλιακή Ελλάδα. Αθήνα: Νεφέλη.
• Αβδελά, Έφη κ.α. (2009). Επισφαλής Εργασία, «Γυναικεία Εργασία»: Παρέμβαση με Αφορμή την Κωνσταντίνα Κούνεβα. Αθήνα: Νεφέλη.
• Αμπατζή, Λιόπη (2008). Προσεγγίζοντας το Φαινόμενο του Trafficking. Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.
• Αρσέλ, Λίμπυ Τατά, Μίκα Χαρίτου-Φατούρου και Θεοδώρα Αδαμάκη (επιμ.) (2008). Καταργώντας τα Εμπόδια: Συμβουλευτική και Ενδυνάμωση Γυναικών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Αρτινοπούλου, Βάσω (2006). Ενδοοικογενειακη Κακοποίηση Γυναικών. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
• Αρτινοπούλου, Βάσω και Θεόδωρος Π. Παπαθεοδώρου (2006). Η Σεξουαλική Παρενόχληση στην Εργασία. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
• Βαΐου, Ντίνα, Γεωργία Πετράκη και Μαρία Στρατηγάκη (επιμ.) (2021). Έμφυλη Βία – Βία κατά των Γυναικών. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
• Γαλανού, Μαρίνα (2021). ΛΟΑΤΚΙ Πρόσφυγες στην Ελλάδα. Αθήνα: Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών.
• Γκόβα, Ελευθερία (επιμ.) (2002). Η Πτώση των Φύλ(λ)ων: Κείμενα-Προτάσεις για το Σεξισμό και τη Βία. Αθήνα: Ελευθερία Γκόβα.
• Λάζος, Γρηγόρης (2011). Πορνεία και Διεθνική Σωματεμπορία στη Σύγχρονη Ελλάδα. Αθήνα: Καστανιώτη.
• Λιότζης, Βαγγέλης (2024). Σεξισμός: Προσεγγίζοντας την Επίμαχη Αμφιθυμία. Αθήνα: Futura.
• Μαροπούλου, Μαρίνα (επιμ.) (2008). Το Φύλο, το Σώμα και η Έμφυλη Διαφορά: Η Συνάντηση Δικαίου και Κοινωνικής Προβληματικής. Αθήνα: Εκδόσεις Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
• Μελέτη, Βασιλική Π. (2024). Έμφυλη Βία: Από τη Ρητορική στη Βίαιη Πράξη. Αθήνα: Παπαζήση.
• Μοσχοβάκου, Ναυσικά και Σπυριδούλα Ντάνη (2018). Διακρίσεις Λόγω Ταυτότητας Φύλου και Σεξουαλικού Προσανατολισμού: Δεδομένα, Θεσμικό Πλαίσιο και Ποιοτική Διερεύνηση. Αθήνα: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας.
• Μοσχοβάκου, Ναυσικά και Λίνα Χατζηαντωνίου (2018). Οδηγός προς τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας για την Εξάλειψη του Σεξισμού και των Έμφυλων Διακρίσεων. Αθήνα: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας.
• Νάτση, Δέσποινα και Θωμαή Παπά (2019). Η Νομοθετική Αντιμετώπιση των Έμφυλων Διακρίσεων στην Ελλάδα. Θεσσαλονίκη: Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας.
• Ντάνη, Σπυριδούλα (2018). Οδηγός Ευαισθητοποίησης για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση Εκφοβισμού σε Θύματα Σεξουαλικού Προσανατολισμού και Ταυτότητας Φύλου. Αθήνα: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας.
• Παπαθανασίου, Νάνσυ και Έλενα-Όλγα Χρηστίδη (επιμ.) (2020). Συμπερίληψη και Ανθεκτικότητα: Βασικές Αρχές Ψυχοκοινωνικής Στήριξης σε Θέματα Σεξουαλικού Προσανατολισμού, Ταυτότητας, Έκφρασης και Χαρακτηριστικών Φύλου. Αθήνα: Gutenberg.
• Στρατηγάκη, Μαρία (2007). Το Φύλο της Κοινωνικής Πολιτικής. Αθήνα: Μεταίχμιο.
• Χαλκιά, Αλεξάνδρα (2011). Έμφυλες Βιαιότητες: Εξουσία, Λόγος, Υποκειμενικότητες. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
• Χατζηφωτίου, Σεβαστή (2021). Κοινωνική Εργασία και Ενδοοικογενειακή Βία. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Τζιόλα.
• Χολέβα, Μαρία-Κωνσταντίνα και Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου (2025). Ζητήματα Ηθικής και Δεοντολογίας για την Έμφυλη Βία κατά των Γυναικών: Πολυδιάστατες Προσεγγίσεις και Ηθικές Προκλήσεις. Αθήνα: Gutenberg.

Συναφή ελληνόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά

• Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών
• Επιθεώρηση Συμβουλευτικής-Προσανατολισμού
• Κοινωνική Πολιτική
• Φεµινιστιqά
• Ψυχολογία

Πρόσθετες πληροφορίες

Στην ενότητα «Έγγραφα», έχουν αναρτηθεί κείμενα ενδιαφέροντος αναφορικά με επιμέρους ζητήματα έμφυλης βίας, στην ελληνική γλώσσα. Στο πλαίσιο του μαθήματος, υποδεικνύεται επιπλέον βιβλιογραφία, η οποία είναι διαθέσιμη μέσω της βιβλιοθήκης της Σχολής και των άλλων βιβλιοθηκών του Πανεπιστημίου.