Παρουσίαση/Προβολή

(SOC175) -  Ευαγγελία Αρανίτου

Περιγραφή Μαθήματος

Ποια είναι η οπτική της κοινωνιολογίας στη μελέτη της οικονομικής συμπεριφοράς, των οικονομικών σχέσεων, της αγοράς και των θεσμών; Τι διακρίνει την οικονομική κοινωνιολογία από άλλες προσεγγίσεις της οικονομικής δράσης—όπως για παράδειγμα αυτή που υιοθετείται από την πολιτική οικονομία ή την νεοκλασική οικονομική θεωρία;

 

Αυτά θα είναι τα αφετηριακά ερωτήματα που απασχολήσουν το μάθημα Οικονομική Κοινωνιολογία. Πιο συγκεκριμένα: η Οικονομική Κοινωνιολογία μπορεί με απλά λόγια να περιγραφεί ως η εφαρμογή της κοινωνιολογικής οπτικής στα οικονομικά φαινόμενα (Weber και Durkheim).  Eξετάζει το οικονομικό σύμπλεγμα δραστηριοτήτων που αφορά την παραγωγή, διανομή, ανταλλαγή και κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών, από κοινωνιολογική σκοπιά. Ενδιαφέρεται μεταξύ άλλων για την επίδραση των κοινωνικών σχέσεων και θεσμών στην οικονομία, καθώς επίσης και για τις επιπτώσεις των οικονομικών αλλαγών στις κοινωνικές σχέσεις.

 

Αυτό το μάθημα θα καλύψει μερικές από τις βασικές προσεγγίσεις και τις θεωρητικές γνώσεις που προσφέρονται από την οπτική της οικονομικής κοινωνιολογίας στη μελέτη των οικονομικών φαινομένων.  Θα ξεκινήσουμε με την ιδέα ότι όλη η οικονομική συμπεριφορά είναι «ενσωματωμένη» σε κοινωνικά, πολιτιστικά και πολιτικά πλαίσια, παρουσιάζοντας τους θεμελιωτές και τις απαρχές της.  Ωστόσο η «χρηματιστικοποίηση» της σύγχρονης παγκόσμιας οικονομίας, η επέκταση της παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελευθερισμού καθώς και επιχειρήματα ότι η οικονομία διαμορφώνει την πραγματικότητα τον οικονομικό κόσμο συνέβαλε στην άνθιση της ‘Νέας Οικονομικής Κοινωνιολογίας’ και των αναλύσεων με βάση την έννοια του ‘Κοινωνικού Κεφαλαίου’.

 

Στόχος του μαθήματος Οικονομική Κοινωνιολογίας είναι να εισαγάγει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες στο πεδίο της οικονομική κοινωνιολογία, να αναπτύξουν μια ισχυρή κατανόηση αυτών των εννοιών, και να τα εφαρμόσουν σε σύγχρονα πλαίσια και παραδείγματα.

 

Πλάνο παραδόσεων

 

1. Πολιτική Οικονομία, Οικονομική Επιστήμη και Οικονομική Κοινωνιολογία

 

2. Η συγκρότηση και η ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος

 

Οι Πρώιμες φάσεις

• Η μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό
• Ο εμπορικός καπιταλισμός
• Η "ελεύθερη" εργατική δύναμη και η αγορά εργασίας

 

• Η Βιομηχανική Επανάσταση και η άνοδος του καπιταλισμού
  – Τεχνολογικές καινοτομίες (ατμομηχανή, εργοστάσια, μηχανήματα)
• - Οι αντιδράσεις στην τεχνολογική εξέλιξη: Λουδίτες
  – Μετάβαση από χειροτεχνική σε μαζική παραγωγή
• Η συγκρότηση της βιομηχανικής εργατικής τάξης

 

• Από τη Χρυσή περίοδο στο νεοφιλελευθερισμό και η απορρύθμιση της εργασίας
• Καπιταλισμός της επιτήρησης – ψηφιακή οικονομία

 

3. Κοινωνιολογικές θεωρίες για τις οικονομικές σχέσεις H διαλεκτική σχέση οικονομίας και κοινωνίας.

• Οι θεμελιωτές της οικονομικής κοινωνιολογίας. Max Weber: Η προτεσταντική ηθική της εργασίας και το Πνεύμα του καπιταλισμού:
• Η Κριτική της πολιτικής οικονομίας του Karl Marx.
• Ο καταμερισμός της εργασίας στην κοινωνία: Emile Durkheim.

 

4. Ο κοινωνικός χαρακτήρας της «Αγοράς»: Υπέρ και κατά

• Ο Πλούτος των Εθνών του Adam Smith
• Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός: Karl Polanyi και Joseph Alois Schumpeter.

 

5. Οι κρίσεις

• Η Μεγάλη Ύφεση και η παρακμή του φιλελεύθερου καπιταλισμού.
• Άνοδος και πτώση του κεϋνσιανού κράτους πρόνοιας: Η χρυσή εποχή του παρεμβατικού καπιταλισμού και η εξασθένηση της οικονομικής κοινωνιολογίας (1945-1980).
• Η κρίση του φορντισμού και η νέα οικονομική κοινωνιολογία: Mark Granovetter.

 

6. Όψεις των κοινωνικών επιπτώσεων του καπιταλισμού

• Επιδεικτική κατανάλωση: Thorstein Veblen.
• Επιχειρηματικότητα και η διάσταση μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων
• Η οικονομική κοινωνιολογία της μόδας
• Πολυμορφία του νεοφιλελεύθερου (;) καπιταλισμού.

 

7. Συμπεράσματα και σύγχρονη προβληματική

Ύστερος καπιταλισμός, Οικονομία και Δημοκρατία Καπιταλισμός της Επιτήρησης, Ο ρόλος των διεθνών  οργανισμών

 

Κριτήρια αξιολόγησης

Συμμετοχή στο μάθημα  (20%)

Ενδιάμεση εξέταση (20%)

Τελική εξέταση (60%)

 

Διδακτικά Βοηθήματα:

 

Η γένεση της οικονομικής κοινωνίας  Robert L. Heilbroner, William

Mildberg, Κριτική, Αθήνα 2025

Trigilia, C. (2004). Οικονομική Κοινωνιολογία. Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα.

Moore B. (1984). Οι κοινωνικές ρίζες της Δικτατορίας και της Δημοκρατίας. Εκδόσεις Κάλβος, Αθήνα.

• Φάκελος σημειώσεων

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2022