Παρουσίαση/Προβολή

(SOC256) -  Ευαγγελία Αρανίτου

Περιγραφή Μαθήματος

Κάθε ανθρώπινος πολιτισμός αναπτύσσει ένα σύστημα κοινωνικής διαστρωμάτωσης, το οποίο διαμορφώνεται από έναν συνδυασμό αποδιδόμενων και αποκτημένων χαρακτηριστικών. Η φυλή, το φύλο και η κοινωνική τάξη αποτελούν τα πιο εμφανή παραδείγματα. Τα χαρακτηριστικά αυτά επηρεάζουν τη θέση του ατόμου μέσα στο σύστημα διαστρωμάτωσης, το οποίο αντικατοπτρίζει τα πλεονεκτήματα αλλά και τους περιορισμούς στην πρόσβαση σε σπάνιους και επιθυμητούς πόρους.

 

Η θέση ενός ατόμου στην κοινωνική ιεραρχία επηρεάζει τις πιθανότητες ζωής του -όπως το εισόδημα, την εκπαίδευση, την οικογενειακή ζωή και την υγεία- ανάλογα με το βαθμό κοινωνικής ανισότητας, τη συγκέντρωση προνομίων και το αν το σύστημα είναι σχετικά ανοιχτό ή κλειστό. Επιπλέον, τα συστήματα κοινωνικής διαστρωμάτωσης διαφέρουν στο πέρασμα του χρόνου και μεταξύ των κοινωνιών.

 

Στο μάθημα αυτό θα εξετάσουμε την προέλευση, την ανάπτυξη, την αναπαραγωγή και τις συνέπειες της κοινωνικής διαστρωμάτωσης και της ανισότητας. Θα βασιστούμε σε κοινωνιολογικές θεωρίες και εμπειρικές έρευνες για να φωτίσουμε τη σημερινή κατάσταση του συστήματος κοινωνικής διαστρωμάτωσης καθώς και τις πρόσφατες διεθνείς τάσεις.

 

Θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος και στην περίπτωση της ελληνικής κοινωνίας.

 

Στόχοι

Το μάθημα θα εξετάσει ορισμένες από τις κλασικές και σύγχρονες προσεγγίσεις κατανόησης της διαφοροποιημένης κατανομής πολύτιμων αγαθών και κοινωνικών προνομίων. Οι φοιτητές/τριες ενθαρρύνονται να σκέφτονται κριτικά και να συζητούν γύρω από τα παρακάτω ζητήματα:

 

1. Μορφές και πηγές της κοινωνικής ανισότητας.
2. Σύγχρονη ταξική δομή και ταξικά σχήματα.
3. Κοινωνικής κινητικότητα και της κοινωνική αναπαραγωγή.
4. Επιδράσεις και συνέπειες της τάξης στον τρόπο ζωής, τα πρότυπα συναναστροφών, τις ευκαιρίες ζωής, την πολιτική δράση και την υποκειμενική ταυτότητα των ανθρώπων.
5. Το μέλλον της κοινωνικής διαστρωμάτωσης.

Το μάθημα θα συνδυάζει διαλέξεις, παρουσιάσεις και συζητήσεις. Ελπίζουμε ότι με ολοκλήρωσή του, οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν και να απαντήσουν σε ερωτήματα όπως:

 

• Τι είναι η κοινωνική διαστρωμάτωση;
• Ποια είναι τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για τη μελέτη της κοινωνική διαστρωμάτωσης μιας κοινωνίας;
• Τι ορίζει την ελίτ και την κοινωνική τάξη; Ποιες θεωρίες για τις ελίτ και την κοινωνική τάξη διαθέτουμε; Έχει εξαφανιστεί η τάξη;
• Πώς έχουν αλλάξει η ανισότητα και η φτώχεια στον κόσμο; Ποιες είναι οι συνέπειες της ανισότητας τόσο σε κοινωνικό όσο και σε ατομικό επίπεδο;
• Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κοινωνικής διαστρωμάτωσης της ελληνικής κοινωνίας;

Εβδομαδιαίο Πρόγραμμα

1. Εισαγωγή – Κοινωνική Τάξη και Διαστρωμάτωση στη Ύστερη Νεωτερικότητα
2. Κλασικές Προσεγγίσεις – Marx VS Weber
3. John Goldthorpe και οι Βεμπεριανές Προσεγγίσεις
4. E.O. Wright και οι Μαρξιστικές Προσεγγίσεις
5. Η Διάκριση του Pierre Bourdieu: Πολιτισμικές Προσεγγίσεις

*Ενδιάμεση εξέταση*

6. Piketty: Κοινωνικές Ανισότητες στον 21^ο αιώνα (Κωσταντίνος Δημόπουλος)
7. Φτώχεια και Ανεργία: οι ‘Κατώτερες’ Τάξεις
8. Η Περίπτωση της Μεσαίας Τάξης
9. Αστική τάξη και ελίτ (Κωσταντίνος Δημόπουλος)
10. Τάξη και Πολιτική Συμπεριφορά
11. Ταξική Διαστρωμάτωση στην Ελλάδα (Α΄ Μέρος)
12. Ταξική Διαστρωμάτωση στην Ελλάδα (Β΄ Μέρος)
13. Συμπεράσματα – Υπάρχουν ακόμα τάξεις;

 

Αξιολόγηση

• Συμμετοχή στην τάξη: 30%
• Ενδιάμεση εξέταση: 30%
• Τελικό εξέταση: 40%

 

Διδακτικά Βοηθήματα:

Αρανίτου Β. Η μεσαία τάξη στην Ελλάδα την εποχή των Μνημονίων. Μεταξύ κατάρρευσης και ανθεκτικότητας,, Αθήνα, Θεμέλιο

Atkinson T. Ανισότητα. Τι μπορούμε να κάνουμε; Αθήνα, Πατάκης

 

 

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2025