Μάθημα : Ηθική του Πολέμου

Ένα από τα σοβαρότερα ηθικά ερωτήματα του δικαίου εν πολέμω αφορά τη διάκριση ανάμεσα σε μάχιμους και αμάχους. Παρότι ιστορικά οι πόλεμοι αφορούσαν κυρίως τους μάχιμους, η εξέλιξη των μορφών και πρακτικών του πολέμου οδήγησε στον 20^ο αιώνα σε ένα είδος καθολικού πολέμου που ουσιαστικά αντιμετώπιζε τόσο τους μάχιμους όσο και τους αμάχους ως τμήμα μιας ενιαίας πολεμικής μηχανής και άρα θεωρούσε νόμιμη τη χρήση βίας και κατά αμάχων, με αποκορύφωμα τους μαζικούς βομβαρδισμούς του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Παρά την εξέλιξη του δικαίου του πολέμου και την όλο πιο σαφή διάκριση ανάμεσα σε μάχιμους και αμάχους, το ζήτημα θα επανέλθει σε σχέση με την αντιμετώπιση των αντιαποικιακών και εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων ως συνολικά εχθρικών, με τους αμάχους να αντιμετωπίζονται ως το πεδίο υποστήριξης των μάχιμων ή αργότερα σε σχέση με την ανάλογη αντιμετώπιση των αμάχων σε πολεμικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» όπως αυτές στο Ιράκ. Σε αυτά τα ζητήματα προστίθεται και το ζήτημα των «παράπλευρων απωλειών» και σε ποιο βαθμό μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Όλα αυτά διαμορφώνουν ένα πεδίο κρίσιμων ερωτημάτων: Ποια είναι τα όρια ανάμεσα σε μάχιμους και αμάχους; Μπορούν να συμπεριληφθούν άμαχοι στους νόμιμους στόχους πολεμικών επιχειρήσεων; Η υποστήριξη που προσφέρουν άμαχοι στην πολεμική προσπάθεια ή σε ένα ένοπλο κίνημα τους καθιστά νόμιμους στόχους μιας ένοπλης παρέμβασης; Μπορούν να στοχοποιηθούν ολόκληροι πληθυσμοί και να θεωρηθούν συνολικά εχθρικοί; Μπορεί η σημασία ενός στόχου να νομιμοποιήσει «παράπλευρες απώλειες»;

Coady, C. A. J.  Morality and Political Violence.  Cambridge, 2008. (Κεφ. επτά)

Holmes, R.L. On War and Morality. Princeton, 1989. (Κεφ. επτά)

Lefkowitz, D. “Collateral Damage”. In War: Essays in Political Philosophy. L. May., ed. Cambridge, 2008.

McMahan, J. Killing in War. Oxford, 2009.

Rodin, D. & Shue H., eds. Just and Unjust Warriors: The Moral and Legal Status of Soldiers. Oxford, 2008 (Coady, Zupan)