Μάθημα : Ηθική του Πολέμου

Από την προσπάθεια αναμέτρησης με τη φρίκη του Ολοκαυτώματος, μέχρι την τύχη των προσφύγων και των μεταναστών και το ερώτημα για τη νομιμότητα των βασανιστηρίων για υπόπτους για τρομοκρατία το ερώτημα για την «κατάσταση εξαίρεσης» επανέρχεται στη διεθνή συζήτηση. Είναι εγγενές στοιχείο της κυριαρχίας η δυνατότητα να επιβληθεί η «κατάσταση εξαίρεσης» ή μπορούμε να οραματιστούμε μια πολιτική συγκρότηση που θα διατηρεί διαρκώς ενεργά τα δικαιώματα; Σε ποιο βαθμό τα δικαιώματα είναι υπό διαρκή διακύβευση; Τα θέματα αυτό αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα μέσα σε συνθήκες πολέμου, όπου ούτως ή άλλως ακόμη και το συνταγματικό πλαίσιο των περισσότερων κρατών περιλαμβάνει εκτεταμένες μορφές αναστολής βασικών δικαιωμάτων. Μπορούμε να δεχτούμε αυτή την «κατάσταση εξαίρεσης» έστω και στο όνομα μιας πολεμικής συνθήκης; Πώς αντιμετωπίζουμε τους περιορισμούς στην ενημέρωση και την ελεύθερη έκφραση που επιβάλλονται εν καιρώ πολέμου; Που οδηγούμαστε όταν όλο και πιο συχνά αντιμετωπίζουμε περιπτώσεις επίκλησης «έκτακτης ανάγκης» ή «εξαίρεσης» και την αντίστοιχη αναστολή δικαιωμάτων; Πώς απαντάμε στην τάση η «κατάσταση εξαίρεσης» να γίνει ουσιαστικά τμήμα μιας νέας κανονικότητας μέσα από τη διαρκή επιβολή μέτρων επιτήρησης και ειδικών νομοθεσιών; Με ποιο τρόπο αντιμετωπίζουμε το γεγονός ότι συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων (π.χ. οι μετανάστες χωρίς χαρτιά) αντιμετωπίζονται υπό το καθεστώς μιας «κατάστασης εξαίρεσης»; Πώς αντιμετωπίζουμε την αναστολή δικαιωμάτων εντός πολέμου, που μπορεί να φτάσει μέχρι του σημείου της δικαιολόγησης των βασανιστηρίων;

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Rawls, J. Πολιτικός φιλελευθερισμός. Μετ. Σ. Μαρκέτος. Αθήνα, 2004. (Ελευθερία της έκφρασης σσ. 191-408)

Carl Schmitt, Πολιτική θεολογία, μτφ. Π. Κονδύλης, Αθήνα, Λεβιάθαν, 1988.

G. Agamben, Homo sacer. Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή, μτφ. Π. Τσιαμούρας, Αθήνα, Scripta, 2005.

G. Agamben, Κατάσταση εξαίρεσης, μτφ. Μ. Οικονομίδου, Αθήνα, εκδ. Πατάκη, 2007.

Sh. Biswas and Sh. Nair (eds.), International Relations and States of Exception. Margins, peripheries and excluded bodies, London, Routledge, 2010.

Greenberg and J. Dratel (eds), The Torture Papers. The Road to Abu Ghraib, Cambridge, Cambridge University Press.