Μάθημα : Ηθική του Πολέμου

Η θεματική αυτή ενότητα προσπαθεί να εξετάσει τα ηθικά και φιλοσοφικά ερωτήματα που αφορούν την πολιτική βία και την αντιτρομοκρατική πολιτική. Από τη μια προσπαθεί να δει τη φιλοσοφική διερεύνηση των ζητημάτων που αφορούν την πολιτική βία (και αντι-βία), την κρατική βία, τόσο ως προς την ερμηνευτική όσο και ως προς τη νομιμοποιητική διάσταση. Σκοπός είναι να εξετάσουμε εάν μπορεί να βρεθεί μια ηθική δικαιολόγηση για την πολιτική βία και σε ποιο βαθμό μπορεί να αποτελέσει τμήμα μιας προσπάθειας υλοποίησης ενός πολιτικού προτάγματος (συμπεριλαμβανομένων και προταγμάτων κοινωνικού μετασχηματισμού και χειραφέτησης) ή εάν, αντίθετα, η καταφυγή στη βία συνιστά την αναίρεση του χειραφετητικού χαρακτήρα ενός τέτοιου πολιτικού διαβήματος. Αντίστοιχα, θέλουμε να εξετάσουμε τα φιλοσοφικά ηθικά ερωτήματα που αφορούν τα όρια της τρέχουσας αντιτρομοκρατικής πολιτικής και τις αντιπαραθέσεις γύρω από αυτήν, συμπεριλαμβανομένων των ερωτημάτων που αφορούν το εάν και κατά πόσο μπορούν να αναστέλλονται δικαιώματα και κατοχυρωμένες ελευθερίες. Μπορεί να υπάρξει ένας ορισμός της «τρομοκρατίας» έτσι ώστε να μπορούμε να συζητήσουμε και τα ηθικά ερωτήματα γύρω από αυτήν; Τα κίνητρα ή οι σκοποί των μορφών πολιτικής βίας σε ποιο βαθμό μπορούν να επηρεάσουν τις αξιολογικές μας κρίσεις για αυτές; Μπορεί να αποτελέσει η βία τμήμα μιας πολιτικής που έχει ως ορίζοντα την κατάργηση της βαναυσότητας; Και πώς αντιμετωπίζουμε την κρατική βία ως απάντηση στη βία μη κρατικών φορέων; Μπορεί να δικαιολογηθεί ή υπάρχει ο κίνδυνος να μιλήσουμε μια «κρατική τρομοκρατία»;

B. I. Λένιν, «Για τον παρτιζάνικό πόλεμο», Θέσεις http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=800&Itemid=29

Hannah Arendt, Περί βίας, μτφ. Β. Νικολαΐδου-Κυριανίδου, Αθήνα, εκδ. Αλεξάνδρεια, 2000

Δ. Μπελαντής, Αναζητώντας τον «εσωτερικό εχθρό». Διαστάσεις της «αντιτρομοκρατικής πολιτικής», Αθήνα, εκδ. Προσκήνιο, 2004.

G. Labica, H Βία. Ποια βία;, μτφ. Χρ. Βαλλιάνος – Τ. Μπέτζελος, Αθήνα, εκδ. Εκτός Γραμμής, 2014.

V. Held, How Terrorism is Wrong, Oxford: Oxford University Press.

J. Butler, The Force of Non-Violence, London, Verso, 2020

P. McLaren, ‘The Dialectics of Terrorism: A Marxist Response to September 11, Critical Studies – Critical Methodologies, 2002-2003. Part One https://doi.org/10.1177/153270860200200206, Part Two DOI: 10.1177/1532708602239263

Ετιέν Μπαλιμπάρ, Πολιτική και αλήθεια, μτφ. Τ. Μπέτζελος και Μ. Μπαρτσίδης, Αθήνα, εκδ. Νήσος 2006