Μάθημα : Ηθική του Πολέμου

Η επιτρεπτικότητα των όπλων εμφανίζει σαφή συσχέτιση με την εποχή και την τεχνολογία της. Το 1139 ο Πάπας Ινοκέντιος ΙΙ επεδίωξε την απαγόρευση του οπλότοξου ως «ανεπίτρεπτα θανατηφόρου για τον χριστιανικό πόλεμο». Η Συνδιάσκεψη για τη Διεθνή Ειρήνη στην Χάγη το 1899 εισήγαγε ένα  νομικό πλαίσιο για τη ρύθμιση διενέξεων μεταξύ εθνών. Στο κείμενο Χάγη -IV Tμήμα ΙΙ απαγορεύεται «η χρήση δηλητηρίων ή δηλητηριωδών όπλων» καθώς και «ο δόλιος φόνος ή ο τραυματισμός ατόμων που ανήκουν σε εχθρικό έθνος ή στρατό». Ουσιαστικά αυτό που μπορεί να κρίνει τη χρήση ενός όπλου είναι οι αρχές της αναλογικότητας και της διάκρισης. Όπλα που δύσκολα μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς να πλήξουν αμάχους ή προκαλούν δυσανάλογη βλάβη με τον σκοπό του πολέμου απαγορεύονται. Τα βιολογικά όπλα, τα χημικά όπλα όπως και τα ατομικά θεωρούνται ότι ανήκουν στην κατηγορία των όπλων μαζικής καταστροφής (Weapons of mass destruction ή WMD) τα οποία έχουν διαφορετικό νομικό και ηθικό στάτους από τα συμβατικά όπλα. Η Σύμβαση για την απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων των ΗΕ (TPNW) είναι η πρώτη νομικά δεσμευτική διεθνής συμφωνία για την απαγόρευση και την τελική εξάλειψη των πυρηνικών όπλων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χρήση (αλλά και η φιλοσοφική συζήτηση για τη χρήση) των Drones. Πόσο παραβιάζουν τα τελευταία τις αρχές της αναλογικότητας και της διάκρισης και ποια η  δυνατότητα να τους αποδοθεί αυτουργία (agency);  Ο Daniel Dennett στην κλασσική του τοποθέτηση ισχυρίζεται ότι είναι δυνατή η απόδοση ευθύνης για πράξεις στα όπλα ΤΝ.

Βιβλιογραφία

• "Convention on the Prohibition of the Development, Production and Stockpiling of Bacteriological (Biological) and Toxin Weapons and on their Destruction" (PDF). United Nations. United Nations Office for Disarmament Affairs (UNODA). April 10, 1972.
• "Treaty banning nuclear weapons approved at UN: Supporters hail step towards nuclear free world as treaty is backed by 122 countries". The Guardian. 7 July Retrieved 9 August 2017.
• Daniel Dennett, “When Hal Kills, Who’s to Blame? Computer Ethics,” in Hal’s Legacy: 2001’s Computer as Dream and Reality, ed. David G. Stork, 351-365, MIT Press, 1997.
• Enemark, C., “Unmanned Drones and the Ethics of War”, in Routledge Handbook of Ethics of War: Just War Theory in the Twenty-first Century, F. Allhoff et al., eds. New York, 2013.
• Gounaris, Alkis & George Kosteletos, “Licensed to Kill: Autonomous Weapons as Persons and Moral Agents,” in HELLENIC-SERBIAN PHILOSOPHICAL DIALOGUE SERIES VOLUME II Dragan Prole & Goran Rujević, eds., Personhood, The NKUA Applied Philosophy Research Lab Press, 2020.
• Grayling.A.C., Ανάμεσα στις νεκρές πόλεις, μετ/ση Αχιλλέας Φακατσέλης, Κασταλία, 2006.
• Lee, S. P., “Weapons of Mass Destruction”, In War: Essays in Political Philosophy, L. May., ed. Cambridge, 2008.

Films:

Eye in the Sky (2015)  

https://www.imdb.com/title/tt2057392/

Video: The history of chemical weapons. Πατήστε το "παρακολουθείστε στο You Tube