Μάθημα : ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ & ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

Στο πλαίσιο του μαθήματός μας «Ανθρωπιστικές Αξίες & Σύγχρονη Ιατρική», η επίσκεψή μας στο Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή δεν αποτέλεσε μια απλή μουσειακή εμπειρία, αλλά μια άσκηση εστιασμένης θέασης· μια παιδαγωγική μετατόπιση από το βλέπω στο παρατηρώ και, τελικά, στο κατανοώ. (Στα φωτογραφικά κλικ, η τεταρτοετής φοιτήτρια Ιατρικής Σπυριδούλα Αυθίνου)

ΑΠΟ ΤΟΝ MONET ΣΤΟΝ WARHOL.mp4

Η περιοδική έκθεση «Από τον Μονέ στον Γουόρχολ: Τρεις γενιές, μια συλλογή, ένα ταξίδι στην εξέλιξη της μοντέρνας τέχνης» λειτούργησε ως εικαστικό πεδίο καλλιέργειας της κλινικής ματιάς και της ενσυναίσθησης.

Τα 83 έργα, υπογεγραμμένα από 45 καλλιτέχνες, αναπτύσσουν ένα πολυεπίπεδο εικαστικό αφήγημα που διασχίζει περισσότερα από δώδεκα καλλιτεχνικά ρεύματα. Από τον ιμπρεσιονισμό έως την pop art, η έκθεση δεν παρουσιάζει απλώς ιστορικές διαδοχές, αλλά οργανώνει έναν δυναμικό διάλογο μορφών, χρωμάτων και εσωτερικών εντάσεων — μια ιστορία της τέχνης ως ιστορία του ανθρώπινου βλέμματος.

Ο Κλωντ Μονέ διαλύει τη φόρμα στο φως, ο Εντγκάρ Ντεγκά συλλαμβάνει τη σιωπηλή κίνηση, ο Πιερ Μπονάρ και ο Εντουάρ Βυγιάρ μετατρέπουν τον ιδιωτικό χώρο σε ψυχικό τοπίο. Ο Πολ Γκογκέν και ο Πολ Σινιάκ αναζητούν την ουσία πέρα από την ορατή πραγματικότητα, ενώ ο Βασίλι Καντίνσκι οδηγεί τη ζωγραφική στη χειραφέτηση της αφαίρεσης. Ο Πάμπλο Πικάσο και ο Αμεντέο Μοντιλιάνι αποδομούν το σώμα για να το επανασυνθέσουν ως υπαρξιακό ερώτημα. Ο Έντβαρντ Μουνκ και ο Ρενέ Μαγκρίτ εκθέτουν το άγχος, το ασυνείδητο και το παράδοξο, ενώ ο Ρόι Λίχτενσταϊν και ο Άντι Γουόρχολ καθρεφτίζουν την εποχή της μαζικής εικόνας και της επανάληψης.

Πλαισιώνονται από δημιουργούς λιγότερο αναγνωρίσιμους στο ευρύ κοινό αλλά καθοριστικούς για τη γλώσσα της μοντέρνας τέχνης, όπως οι Πολ Σερυζιέ, Μωρίς Ντενί, Οντιλόν Ρεντόν, Φελίξ Βαλλοττόν, Πωλ Ρανσόν, Σαρλ Ανγκράν, Λουί Ανκετέν και Αριστίντ Μαρκέ, οι οποίοι λειτουργούν ως μεταβατικές φωνές, γέφυρες ανάμεσα στη μορφή και το νόημα.

Ο παιδαγωγικός σκοπός της επίσκεψης δεν εξαντλήθηκε στη γνώση των ρευμάτων ή των ονομάτων. Στόχος ήταν η άσκηση στη βραδεία θέαση, στην ανάγνωση των λεπτών ενδείξεων, στην αποδοχή της αμφισημίας. Όπως ακριβώς στην ιατρική πράξη, έτσι και στην τέχνη, η ουσία δεν αποκαλύπτεται αμέσως· απαιτεί χρόνο, σιωπή και διάθεση να σταθεί κανείς απέναντι στο άλλο — είτε αυτό είναι ένας πίνακας είτε ένας άνθρωπος.

Τι μπορεί, λοιπόν, να αποκομίσει κανείς; Την επίγνωση ότι κάθε μορφή κρύβει μια ιστορία, ότι το χρώμα λειτουργεί όπως το συναίσθημα, ότι η παραμόρφωση δεν είναι λάθος αλλά έκφραση. Και κυρίως, ότι η τέχνη — όπως και η ιατρική — δεν πραγματεύεται το τέλειο σώμα, αλλά τον εύθραυστο, σύνθετο και βαθιά ανθρώπινο άνθρωπο.

Σε αυτό το εικαστικό ταξίδι από τον Μονέ στον Γουόρχολ, η τέχνη γίνεται παιδευτική εμπειρία και η ανθρωπιστική ιατρική βρίσκει έναν από τους πιο ουσιαστικούς συμμάχους της: το βλέμμα που μαθαίνει να βλέπει.

Φεύγοντας από την έκθεση, δεν παίρνουμε μαζί μας μόνο εικόνες· παίρνουμε έναν διαφορετικό τρόπο να στεκόμαστε απέναντι στον άνθρωπο. Αν η τέχνη μάς έμαθε κάτι, είναι ότι το φως υπάρχει ακόμη και στις πιο σύνθετες μορφές — αρκεί να έχουμε μάθει να το αναζητούμε. Και ίσως, σε αυτή την αργή και προσεκτική θέαση, να κρύβεται η πιο ελπιδοφόρα υπόσχεση για μια ιατρική που δεν θεραπεύει μόνο σώματα, αλλά συναντά ανθρώπους...